Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΝΟZΕΜΙΑΣΗΣ: Μέθοδος του εκπαιδευτή μελισσοκόμίας Γιάννη Ζαχαρίου

Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο δημοσιεύουμε σήμερα στην Ορεινή Μέλισσα, το οποίο έχουμε την τιμή να φιλοξενήσουμε χάρη στο εκπαιδευτή μελισσοκομίας Γιάννη Ζαχαρίου απο την πανέμορφη Σάμο. Το άρθρο του δημοσιεύεται αυτούσιο, όπως το λάβαμε:


Η ΜΕΛΙΣΣΑ, ΩΣ ΑΛΛΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ
& Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΝΟΣΕΜΙΑΣΗΣ

Η μέλισσα, ο άλλος άνθρωπος, φαίνεται ότι φέτος γιορτάζει την τυχερή της χρονιά, μιας και στο σπίτι μου κέρδισε το φλουρί στην κοπή της βασιλόπιτας. Ίσως  αυτό να είναι και το κίνητρο που κάθομαι να γράψω και να μοιραστώ μαζί σας τις ανησυχίες μου για τον άλλο άνθρωπο του σπιτιού μου. Και να ρωτήσω και σας που θα με διαβάσετε, πώς ζει στα δικά σας σπιτικά, πώς τα περνάει,  αν ήταν το ίδιο τυχερή. Μάλιστα  η συχωρεμένη η μάνα μου, που το’ ξερε απ’ τη  γιαγιά της,  έβαζε στο τραπέζι μέχρι πέρυσι ειδική βασιλόπιτα με πλουμιά και μελισσούλες. Έπρεπε, έλεγε, να την κόψω μέσα στο μελισσοκομείο και να βάλω ψίχουλα με μέλι μπροστά στην είσοδο κάθε μελισσιού και να ευχηθώ να χιλιάσουν και να μιλιουνιάσουν και να’ ναι γλυκιά η χρονιά τους. Ιεροτελεστία , θεέ μου, τι αγνότητα, τι αξίες ! Άραγε με βασιλόπιτες και με ευχές μπορούμε σήμερα να πάμε την μελισσοκομία μπροστά; Μήπως οι Ευρωπαίοι είναι πιο κοντά στη μέλισσα χωρίς τη βασιλόπιτα και τις ευχές;

Και ποια άραγε να είναι η βασιλόπιτα  και οι ευχές του Ευρωπαίου; Θα σου πω εγώ που τα βρήκα σ’ όλα τα ξένα περιοδικά. Είναι, φίλε, η γνώση του κάθε μελισσοκόμου και ο σεβασμός του για τον ΑΛΛΟ ΑΝΘΡΩΠΟ που αν δεν μαθητεύσει, να σπουδάσει το αντικείμενο, να ’χει τίτλο γνώσης και πραγματικό ζήλο, δεν έχει το δικαίωμα να εκτρέφει μέλισσες γιατί είναι κάτι το εξαιρετικό, το μοναδικό, το τέλειο δημιούργημα. Αν αυτή είναι η αντίληψη των κακών Ευρωπαίων, τότε εμείς τι έχουμε να απαντήσουμε;

Φωτο αρχείου Ορεινή Μέλισσα

Πόσο είναι μέλι αυτό που παράγουμε εμείς οι σπουδαίοι ιθαγενείς μελισσοκόμοι; Αν έχουμε τη δύναμη, ας απαντήσουμε. Πέρυσι  το παραδιχλωροβενζόλιο για τις κηρήθρες, φέτος το αντιβιοτικό  φουμαγιλλίνη (Φουμιντίλ-Β και Φουμαγιλλίν-veterin) για τη Νοσεμίαση, του χρόνου θα τις ψοφήσουμε από ΄΄τις κούπες΄΄ τα κεράσματα με τα δηλητήρια για το άκαρι και θα μας μείνουν τα κουτιά με τα διαφημιστικά των εταιρειών και τους κτηνίατρους να επιδιώκουν να μας γράψουν τη συνταγή.

Ανοίγω  τις κυψέλες μου και ακούω το βογκητό τους ΄΄θεέ μου, κρυφτείτε, βαλλόμεθα από κανιβάλους΄΄. Τα  μελίσσια μας δεν επιτίθενται πια. Δεν  το παρατηρείτε; Δεν  έχουν ανάκαρα (κουράγιο, διάθεση), για επίθεση.  Από  τη μια τα κρυοπαγήματα που έχουν πάθει, μιας και τις έχουμε αφήσει στο έλεος κάτω στο χώμα (μεγάλη η ευθύνη των περιοδικών μας που κατά καιρούς φιλοξενούν τέτοιο φωτογραφικό θέαμα και αποτελούν παράδειγμα). Είτε βρέχει, είτε χιονίζει, είτε καίγεται ο τόπος απ΄ τη ζέστη οι κυψέλες εγκαταλειμμένες στην τύχη τους κι από την άλλη η διάρροια και η δυσεντερία  (Νοσεμίαση), που κάνουν το μελισσοκομείο και το αυτοκίνητο αν πάει κοντά κατακίτρινο. Και ποιος συγγραφέας δεν έχει γράψει και ασχοληθεί με το τόσο σοβαρό θέμα που είναι ο προάγγελος όλων των δυσάρεστων συνεπειών της κακής εξέλιξης  της ζωής της κυψέλης; Πολύ  περισσότερο αυτή την περίοδο, την Άνοιξη, που συνδυάζεται με το δυναμικό ξεκίνημα του μελισσιού. Και  μια καλή αρχή είναι το ήμισυ του παντός. Έχω  λοιπόν να καταθέσω μέσα από την εμπειρία μου ως μελισσοκόμος τι κάνω χρόνια τώρα και δεν ξέρω τι θα πει ΝΟΣΕΜΙΑΣΗ αλλά ούτε και απλή διάρροια.

Φωτο αρχείου Ορεινή Μέλισσα

Σύντροφε και συνοδοιπόρε στην τέχνη του Αρισταίου. Διάβασε  τον επιστήμονα ερευνητή,  μελέτησέ τον με προσοχή γιατί αυτός περνάει ώρες ατελείωτες σκυμμένος στο εργαστήριό του, πολύ περισσότερο εκτίμησε τις ανακοινώσεις του που δεν τις κρατά στο κόρφο του κρυμμένες μην του τις πάρουν και μαζί του πάρουν και τα μυστικά. Φίλε, για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή και για να πάει η μέλισσα θέλει να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας. Θέλει  ανησυχία, «θέλει τον μελισσοκόμο να είναι πολλά «πράγματα» ταυτόχρονα: πολυμήχανο, μάστορα, γνώστη, εφευρετικό, να παίρνει γρήγορα αποφάσεις, αλλά παράλληλα να είναι υπομονετικός και παρατηρητικός.

Όλα αυτά για να τα «φέρει βόλτα» ένας μελισσοκόμος, πρέπει πέρα και πάνω απ’ όλα, όσα είπαμε, να ’χει μεράκι με τις μέλισσές του ή για να το δώσουμε λίγο πιο ακραία, οπωσδήποτε όμως αντιπροσωπευτικά – και σ΄ αυτό επίσης  είμαστε σίγουροι πως όλοι θα συμφωνήσουν και πάλι- πρέπει να είναι ερωτευμένος μαζί τους! κι έτσι συμβαίνει πράγματι, χωρίς ίχνος υπερβολής. Είναι τα παιδιά του , είναι οι κοπελιές του, είναι οι αγάπες του….» (Βαλάντης Πανταζής - Θανάσης Μπίκος, Κυψέλη Αργώ, 2005, σελ.7).

Κι εδώ θέλω να συγχαρώ τον Θανάση Μπίκο, που βρήκε τον τρόπο να ξεκλειδώσει τον χρόνια αρρωστημένο άνθρωπο μελισσοκόμο, που με τη μυστικοπάθεια που κουβαλούσε τόσα χρόνια το μόνο που κατάφερε ήταν να οχυρώσει και να οπλίσει  το άκαρι με τέτοιους μηχανισμούς εξάρτησης γύρω απ’ τα φάρμακα, ώστε πολύ σύντομα θα σκοτώνουμε πρώτα τη μέλισσα και μετά αυτό.

Φωτο αρχείου Ορεινή Μέλισσα

Ο Θανάσης Μπίκος λέει ότι το άκαρι μπροστά στη νοσέμωση μοιάζει με μια απλή γρίπη.

Να πως είδα εγώ τη Νοσεμίαση:

Κάποτε η μάνα μου όταν ο γιος μου ήταν μικρός και τον είχε πιάσει κόψιμο, κοινώς διάρροια,  και φώναζε από το κλάμα που τόστριβε η κοιλιά του, τον πήρε στην αγκαλιά της  και με μια φυσικότητα του λέει, ΄΄σώπα, μωρό μου, θα σου κάνω το φάρμακο που μου έκανε  η γιαγιά μου ένα χαμομηλάκι και θα σου περάσει΄΄. Την ώρα εκείνη μού ήρθε αυτόματα στο μυαλό η περιγραφή της νοσεμίασης από τον Υφαντίδη :

«Ασύνδετα τα πίσω με τα μπροστινά φτερά, διογκωμένη κοιλιά και έλλειψη της αντανακλαστικής κίνησης του κεντρίσματος. Οι άρρωστες μέλισσες σέρνονται μπροστά στην είσοδο της κυψέλης και επιχειρούν ανεπιτυχώς να πετάξουν» (Μ. Υφαντίδης, Η Μελισσοκομία, 1983, σελ. 500).

Φωτο αρχείου Ορεινή Μέλισσα

Πέρασε, αυτό ήταν τυχαίο όπως όλα στη ζωή είναι τυχαία, όταν όμως την Άνοιξη του 1981 βρέθηκα  στο μελισσοκομείο μου και έγινα  μάρτυρας του φαινομένου, ήρθαν τα λόγια της μάνας μου στο μυαλό μου και τότε θέλησα να συνδυάσω την επιστημονική γνώση με τη παραδοσιακή σοφία των γονιών μου. Έκτοτε κάθε Άνοιξη σε μια ηλιόλουστη ημέρα, το πρώτο δεκαήμερο του Φλεβάρη, ξεσκεπάζω όλα τα μελίσσια μου και με ένα ποτιστήρι μέσα στο οποίο έχω βάλει ζεστό σιρόπι 1/1 (ρόφημα) που προέρχεται από χαμομήλι, ποτίζω όλες τις κυψέλες μου περίπου 200γρ./η κυψέλη.

Τις  αφήνω περίπου 10 λεπτά της ώρας και μετά τις σκεπάζω, δηλαδή μέχρι να κάνω ένα τσιγάρο και ταυτόχρονα χαίρομαι το πέταγμά τους και τα κεντρίσματά τους. Αυτό   το ονομάζω ΄΄ξύπνημα του μελισσοκομείου΄΄. (άνθρωπε, είδες ποτέ κανέναν να ξεκινάει το πρωινό του τρώγοντας στιφάδο η φασουλάδα; - γυρεόπιτες, μαρμελάδες, ξινά σιρόπια, ζαχαροζύμαρο, σόγια, καλαμπόκι, χαρούπια ……) μη γελάτε, συμβαίνουν μόνο τρομερά και απίθανα  πράγματα στο κλάδο μας!

Αυτό θα το επαναλάβω μόνο όταν οι καιρικές συνθήκες που ακολουθούν, μου τα κλείσουν μέσα πάνω από μια εβδομάδα και παρατηρώντας τυχόν και κάποια κιτρινίλα στα καπάκια.

Κάποτε, χρησιμοποίησα και το σκόρδο. Δεν  το ξαναχρησιμοποιώ,  γιατί είδα κι έπαθα να μπουν οι μέλισσες στα σπίτια τους.

Φωτο αρχείου Ορεινή Μέλισσα

Αυτό όμως από μόνο του δεν είναι αρκετό. Τέλη  Φθινοπώρου που θα κάνω την μοναδική ετήσια θεραπεία  για το άκαρι θα ταΐσω πάλι με ζεστό σιρόπι αυτή τη φορά 2/1 από διάφορα βότανα του βουνού για καλό ξεχειμώνιασμα. Με το ρίσκο πάντα και την παραβίαση της αρχής της συνέπειας της φωτοπεριόδου που «ο πολυετής οργανισμός του μελισσιού παρουσιάζει και το αξιοσημείωτο φαινόμενο του να μειώνει το μέγεθός του λίγο καιρό μετά το τέλος της αρκετά γρήγορης αύξησής του. Έχοντας μαζέψει άφθονο μέλι στις κηρήθρες του μειώνει πια το ρυθμό ανανέωσης των κυττάρων του. Γόνος και πληθυσμός ελαττώνονται παράλληλα και έτσι ώστε ο γόνος να πάψει να παράγεται. Ο πληθυσμός θα διατηρηθεί σε ελάχιστο, αλλά αρκετό αριθμό, για να σχηματιστεί η μελισσόσφαιρα». (Μ. Υφαντίδης, Η Μελισσοκομία,  1983, σελ.144).

Αλλά και πάλι αυτά από μόνα τους δεν είναι αρκετά, πρέπει να μηχανευτείς και άλλα πράγματα ……τα οποία συνταυτίζονται με τον κύκλο της  ζωής  του ανθρώπου.

Τούτα εδώ τα γράφω με χαρά και αγάπη γι’ αυτήν τη μοναδική σχέση με τη μέλισσα, όπως και το προηγούμενο δημοσίευμά μου στη (Μελισσοκομική Επιθεώρηση, τ. 1˚, 2002,   Μελισσοκομικό Βήμα 1˚ τεύχος, καθώς και στο Μελησσότυπο) που αφορούσε το χτίσιμο των 9 κερήθρων με το μισό κιλό μέλι σε 7 ημέρες.  Μέθοδος ΖΑΧΑΡίΟΥ  (προσεχώς).

Η θεραπεία αυτή εφαρμόζεται με βάση τα κλιματολογικά δεδομένα της Σάμου και με γονότυπο την A. m. Cecropia στο παραδοσιακό μελισσοκομείο του Γιάννη Ζαχαρίου στα Κονταίϊκα της Σάμου με επιτυχία από το 1981.

Την παραπάνω θεραπεία την έχω μεταδώσει κατά καιρούς σε πολλούς φίλους και το Φθινόπωρο του 2003 στο ετήσιο σεμινάριο των μελισσοκόμων της Χίου που ήμουν προσκεκλημένος ομιλητής.

Τέλος ευχαριστώ και τα περιοδικά (Μελισσοκομικό Βήμα & Μελισσοκομική Επιθεώρηση)  για την φιλοξενία του άρθρου μου.

ΓΙΑΝΝΗΣ Δ. ΖΑΧΑΡΙΟΥ

Καθηγητής μουσικής (Β/θμιας Εκπ/σης)

Εκπαιδευτής Μελισσοκομίας (ΚΕΓΕ Σάμου)

Αγία Ματρώνα Καρλόβασι 83200 τηλ: 22730 30933.