Τις τελευταίες βδομάδες έχουμε λάβει πολλά μηνύματα από
συναδέλφους που μας «παραπονιούνται» πως φέτος, το μπλοκάρισμα των κηρήθρων
στους έμβρυο-θαλάμους έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις και μας ρωτούν γιατί
συμβαίνει αυτό και πως μπορούν να το αντιμετωπίσουν.
Έτσι σήμερα θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια εξήγηση για
αυτήν την φετινή «έξαρση» αυτού του φαινομένου, που έτσι και αλλιώς εμφανίζεται
συχνά αυτή την εποχή – μα όμως σε μικρότερη ένταση!
Πράγματι σχεδόν κάθε άνοιξη συναντάμε φαινόμενα
μπλοκαρισμένων πλαίσων που, ανάλογα με την ένταση των ανθοφοριών, μπορεί να
είναι μικρής ή και μεγαλύτερης έκτασης.
Σε αυτές τις «συνηθισμένες» περιπτώσεις που οι μέλισσες αποθηκεύουν μέλια – και γύρες πολλές φορές – στις κηρήθρες που γεννάει η μάνα, δεν έχουμε παρά να απολεπίσουμε τα κελιά που έχουν μέλια η να αντιστρέψουμε τα πλαίσια, αν το μπλοκάρισμα έχει γίνει μόνο από τη μια του πλευρά. Αν το μπλοκάρισμα σε κάποιο πλαίσιο της γόνο-φωλιάς είναι καθολικό, τότε προσθέτουμε άδεια πλαίσια στα όρια του γόνου – δεξιά και αριστερά.
Αυτοί οι χειρισμοί είναι γνωστοί ακόμα και στους νέους μελισσοκόμους και τους αναφέραμε σαν υπενθύμιση.
Σε αυτές τις «συνηθισμένες» περιπτώσεις που οι μέλισσες αποθηκεύουν μέλια – και γύρες πολλές φορές – στις κηρήθρες που γεννάει η μάνα, δεν έχουμε παρά να απολεπίσουμε τα κελιά που έχουν μέλια η να αντιστρέψουμε τα πλαίσια, αν το μπλοκάρισμα έχει γίνει μόνο από τη μια του πλευρά. Αν το μπλοκάρισμα σε κάποιο πλαίσιο της γόνο-φωλιάς είναι καθολικό, τότε προσθέτουμε άδεια πλαίσια στα όρια του γόνου – δεξιά και αριστερά.
Αυτοί οι χειρισμοί είναι γνωστοί ακόμα και στους νέους μελισσοκόμους και τους αναφέραμε σαν υπενθύμιση.
Το θέμα όμως που έχει τεθεί φέτος είναι: τι γίνεται όταν οι μέλισσες
μπλοκάρουν ολόκληρο τον έμβρυο-θάλαμο – κάθε πλαίσιο της κυψέλης - εμποδίζοντας τη μάνα να εκτελέσει το έργο της
και φυσικά το μελίσσι να αναπτυχθεί σωστά?
Πριν μιλήσουμε για τις λύσεις αυτής της κατάστασης καλό θα είναι να προσπαθήσουμε να δώσουμε μια λογική εξήγηση στο γιατί το φαινόμενο αυτό έχει εμφανιστεί τόσο έντονα τη φετινή άνοιξη!
Πριν μιλήσουμε για τις λύσεις αυτής της κατάστασης καλό θα είναι να προσπαθήσουμε να δώσουμε μια λογική εξήγηση στο γιατί το φαινόμενο αυτό έχει εμφανιστεί τόσο έντονα τη φετινή άνοιξη!
Πολλοί συνάδελφοι μελισσοκόμοι - ακόμα και παλιοί –
αποδίδουν το φαινόμενο στη μεγάλη ανθοφορία που υπάρχει φέτος την άνοιξη, στις
περισσότερες περιοχές της χώρας μας, λόγω των πολλών βροχών που έπεσαν.
Αυτό πράγματι είναι μια αλήθεια – μα είναι μια μισή αλήθεια. Από μόνη της μια καλή ανοιξιάτικη ανθοφορία δεν μπορεί να προκαλέσει τέτοιας έκτασης μπλοκάρισμα, που επεκτάθηκε σε πολλές περιπτώσεις σε όλα τα πλαίσια της κυψέλης – αναφερόμαστε πάντα σε μονώροφα μελίσσια πριν αυτά να έχουν προλάβει να ζητήσουν πάτωμα. Υπήρξαν περιπτώσεις που κάποιος συνάδελφος, αφαιρούσε μπλοκαρισμένα πλαίσια με γύρες και μέλια, τα αντικαθιστούσε με άκτιστα και όταν το έκανε αυτό, μπροστά κτίζανε οι κτίστριες και πίσω τους γέμιζαν τα μισοκτισμένα κελιά με τροφές, οι συλλέκτριες !
Άρα, τι άλλο ακόμα φταίει, για την «επιδημία» αυτού του φαινομένου φέτος? Η αλήθεια είναι πως το ίδιο πρόβλημα το αντιμετωπίσαμε και εμείς και μάλιστα σε πολύ μεγάλη έκταση και ένταση. Έτσι πέρα από τις λύσεις που αναζητήσαμε και για τις οποίες θα μιλήσουμε στη συνέχεια, αρχίσαμε να αναζητάμε και τα αίτια του «κακού». Στη σχετική βιβλιογραφία δεν βρήκαμε κάτι σχετικό, από μια πρόχειρη ματιά – είναι η αλήθεια- που ρίξαμε. Σκεφτήκαμε λοιπόν να εφαρμόσουμε για μια ακόμα φορά την αλάνθαστη συμβουλή του γέροντα δάσκαλου μελισσοκόμου που έλεγε πως τα πάντα στη μελισσοκομία ερμηνεύονται με τη λογική! Η με άλλα λόγια: «τα πάντα στη μελισσοκομία δουλεύουν αιτιοκρατικά» - όπως λέμε εμείς!
Αρχίσαμε λοιπόν να παρατηρούμε – η παρατήρηση είναι το βασικό όπλο της έρευνας – σε ποια μελίσσια μας ήταν πιο έντονο το φαινόμενο αυτό. Δεν αργήσαμε να επισημάνουμε πως το μεγαλύτερο πρόβλημα εμφανιζόταν στις παραφυάδες που είχαμε κόψει – για τους νέους αναγνώστες να πούμε πως στη μέθοδο που ακολουθούμε, κόβουμε δυο παραφυάδες από κάθε μελίσσι μας, στις αρχές της άνοιξης και στην ανθοφορία τα ενώνουμε και πάλι με τη «μάνα».
Βάζοντας λοιπόν κάτω τα δεδομένα, καταλήξαμε στο εξής συμπέρασμα: Οι παραφυάδες μας – που βγάζουν μόνες τους τις μάνες- όπως ήταν φυσικό, ξέμεναν για μεγάλο χρονικό διάστημα από φρέσκο γόνο, για περίπου 25-30 μέρες μέχρι να ετοιμαστεί η νέα μάνα. Αυτό σημαίνει πως η παραφυάδες δεν έχουν «μωρά» να ταΐσουν. Για τον ίδιο λόγο δεν χρειάζονται και πολλές εσωτερικές, για τις ανάγκες του γόνου.
Έτσι είναι επόμενο, σχεδόν όλες οι εργάτριες μιας παραφυάδας, να γίνονται για κάποιο διάστημα συλλέκτριες. Αυτό, σε συνδυασμό με την πολύ πλούσια ανθοφορία, είχε σαν αποτέλεσμα να γεμίζουν τα τέσσερα πλαίσια που τους είχαμε βάλει και όταν η μάνα ξεκινούσε τις γέννες της να μη βρίσκει ελεύθερα κελιά! Αυτό το αντιμετωπίσαμε συμπληρώνοντας διαδοχικά από 2 κτισμένες άδειες κηρήθρες, τη στιγμή ακριβώς που διαπιστώναμε πως η νέα μάνα είχε ξεκινήσει τις γέννες της. Τις κηρήθρες αυτές τις βάζαμε ακριβώς δίπλα - δεξιά και αριστερά - στο πλαίσιο που βλέπαμε τα πρώτα κελιά γόνου.
Σε κάθε περίπτωση, η μάνα προλάβαινε να γεννήσει στη μια πλευρά ενός τουλάχιστον από τα δυο αυτά πλαίσια, πριν προλάβουν να το μπλοκάρουν με μέλι οι συλλέκτριες. Μόλις γινόταν αυτό - έπειτα από λίγες μέρες – βάζαμε δυο ακόμα άδεια κτισμένα πλαίσια δεξιά και αριστερά από αυτό το πλαίσιο του γόνου και σε λίγες μέρες συμπληρώναμε με δυο ακόμα πλαίσια με την ίδια λογική.
Πολλές φορές χρειάστηκε να κάνουμε αντιστροφή πλευράς πλαισίου ακόμα και κάποιες ανακατατάξεις τους, μα καθώς περνούσαν οι μέρες και αυξανόταν ο γόνος, το φαινόμενο του μπλοκαρίσματος άρχισε να ατονεί αφού και οι συλλέκτριες είχαν λιγοστέψει – λόγω θανάτου κάποιων και λόγω απασχόλησης με το γόνο, κάποιων άλλων – και πολλά στόματα για τάισμα, υπήρχαν.
Έφτασε μάλιστα κάποια στιγμή που οι τροφές που έμπαιναν στις κυψέλης, δεν έφταναν να καλύψουν τις ανάγκες των μελισσιών, τα οποία στράφηκαν στη κατανάλωση των αποθεμάτων τους.
Αυτό πράγματι είναι μια αλήθεια – μα είναι μια μισή αλήθεια. Από μόνη της μια καλή ανοιξιάτικη ανθοφορία δεν μπορεί να προκαλέσει τέτοιας έκτασης μπλοκάρισμα, που επεκτάθηκε σε πολλές περιπτώσεις σε όλα τα πλαίσια της κυψέλης – αναφερόμαστε πάντα σε μονώροφα μελίσσια πριν αυτά να έχουν προλάβει να ζητήσουν πάτωμα. Υπήρξαν περιπτώσεις που κάποιος συνάδελφος, αφαιρούσε μπλοκαρισμένα πλαίσια με γύρες και μέλια, τα αντικαθιστούσε με άκτιστα και όταν το έκανε αυτό, μπροστά κτίζανε οι κτίστριες και πίσω τους γέμιζαν τα μισοκτισμένα κελιά με τροφές, οι συλλέκτριες !
Άρα, τι άλλο ακόμα φταίει, για την «επιδημία» αυτού του φαινομένου φέτος? Η αλήθεια είναι πως το ίδιο πρόβλημα το αντιμετωπίσαμε και εμείς και μάλιστα σε πολύ μεγάλη έκταση και ένταση. Έτσι πέρα από τις λύσεις που αναζητήσαμε και για τις οποίες θα μιλήσουμε στη συνέχεια, αρχίσαμε να αναζητάμε και τα αίτια του «κακού». Στη σχετική βιβλιογραφία δεν βρήκαμε κάτι σχετικό, από μια πρόχειρη ματιά – είναι η αλήθεια- που ρίξαμε. Σκεφτήκαμε λοιπόν να εφαρμόσουμε για μια ακόμα φορά την αλάνθαστη συμβουλή του γέροντα δάσκαλου μελισσοκόμου που έλεγε πως τα πάντα στη μελισσοκομία ερμηνεύονται με τη λογική! Η με άλλα λόγια: «τα πάντα στη μελισσοκομία δουλεύουν αιτιοκρατικά» - όπως λέμε εμείς!
Αρχίσαμε λοιπόν να παρατηρούμε – η παρατήρηση είναι το βασικό όπλο της έρευνας – σε ποια μελίσσια μας ήταν πιο έντονο το φαινόμενο αυτό. Δεν αργήσαμε να επισημάνουμε πως το μεγαλύτερο πρόβλημα εμφανιζόταν στις παραφυάδες που είχαμε κόψει – για τους νέους αναγνώστες να πούμε πως στη μέθοδο που ακολουθούμε, κόβουμε δυο παραφυάδες από κάθε μελίσσι μας, στις αρχές της άνοιξης και στην ανθοφορία τα ενώνουμε και πάλι με τη «μάνα».
Βάζοντας λοιπόν κάτω τα δεδομένα, καταλήξαμε στο εξής συμπέρασμα: Οι παραφυάδες μας – που βγάζουν μόνες τους τις μάνες- όπως ήταν φυσικό, ξέμεναν για μεγάλο χρονικό διάστημα από φρέσκο γόνο, για περίπου 25-30 μέρες μέχρι να ετοιμαστεί η νέα μάνα. Αυτό σημαίνει πως η παραφυάδες δεν έχουν «μωρά» να ταΐσουν. Για τον ίδιο λόγο δεν χρειάζονται και πολλές εσωτερικές, για τις ανάγκες του γόνου.
Έτσι είναι επόμενο, σχεδόν όλες οι εργάτριες μιας παραφυάδας, να γίνονται για κάποιο διάστημα συλλέκτριες. Αυτό, σε συνδυασμό με την πολύ πλούσια ανθοφορία, είχε σαν αποτέλεσμα να γεμίζουν τα τέσσερα πλαίσια που τους είχαμε βάλει και όταν η μάνα ξεκινούσε τις γέννες της να μη βρίσκει ελεύθερα κελιά! Αυτό το αντιμετωπίσαμε συμπληρώνοντας διαδοχικά από 2 κτισμένες άδειες κηρήθρες, τη στιγμή ακριβώς που διαπιστώναμε πως η νέα μάνα είχε ξεκινήσει τις γέννες της. Τις κηρήθρες αυτές τις βάζαμε ακριβώς δίπλα - δεξιά και αριστερά - στο πλαίσιο που βλέπαμε τα πρώτα κελιά γόνου.
Σε κάθε περίπτωση, η μάνα προλάβαινε να γεννήσει στη μια πλευρά ενός τουλάχιστον από τα δυο αυτά πλαίσια, πριν προλάβουν να το μπλοκάρουν με μέλι οι συλλέκτριες. Μόλις γινόταν αυτό - έπειτα από λίγες μέρες – βάζαμε δυο ακόμα άδεια κτισμένα πλαίσια δεξιά και αριστερά από αυτό το πλαίσιο του γόνου και σε λίγες μέρες συμπληρώναμε με δυο ακόμα πλαίσια με την ίδια λογική.
Πολλές φορές χρειάστηκε να κάνουμε αντιστροφή πλευράς πλαισίου ακόμα και κάποιες ανακατατάξεις τους, μα καθώς περνούσαν οι μέρες και αυξανόταν ο γόνος, το φαινόμενο του μπλοκαρίσματος άρχισε να ατονεί αφού και οι συλλέκτριες είχαν λιγοστέψει – λόγω θανάτου κάποιων και λόγω απασχόλησης με το γόνο, κάποιων άλλων – και πολλά στόματα για τάισμα, υπήρχαν.
Έφτασε μάλιστα κάποια στιγμή που οι τροφές που έμπαιναν στις κυψέλης, δεν έφταναν να καλύψουν τις ανάγκες των μελισσιών, τα οποία στράφηκαν στη κατανάλωση των αποθεμάτων τους.
Κάνοντας μια σύντομη έρευνα στην «αγορά» και συνομιλώντας με
πολλούς συναδέλφους, διαπιστώσαμε πως αντιμετώπιζαν και αυτοί παρόμοια
προβλήματα στα μελίσσια τους... χωρίς να έχουν κόψει παραφυάδες. Δηλαδή
αντιμετώπιζαν φαινόμενα έντονου μπλοκαρίσματος των κανονικών μελισσιών τους!
Αυτό στην αρχή μας προβλημάτισε, μα η στη συνέχεια η λογική έδωσε και πάλι την απάντηση. Η φετινή χρονιά ήταν χρονιά έντονης σμηνουργίας. Οι «μάνες» λοιπόν έχαναν ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού τους που κυρίως ήταν νεαρές-εσωτερικές μέλισσες και έμεναν μόνο με τις «γερασμένες» συλλέκτριες. Παράλληλα ξέμεναν και από φρέσκο γόνο, για 10-15 μέρες, μέχρις ότου άρχιζε η νέα μάνα να γεννάει. Με άλλα λόγια, τα μελίσσια που είχαν σμηνουργήσει, αντιμετώπιζαν παρόμοιες συνθήκες που αντιμετώπιζαν και οι δικές μας παραφυάδες.
Καταλήξαμε λοιπόν στο συμπέρασμα πως οι αιτίες του έντονου μπλοκαρίσματος των κηρήθρων των μελισσιών, οφείλονται σε δυο αιτίες: Στην πλούσια και παρατεταμένη φετινή ανοιξιάτικη ανθοφορίας, από τη μια μεριά, και στην έντονη σμηνουργία, από την άλλη.
Η λύση δε που προτείναμε στους συναδέλφους που μας ζήτησαν να τους βοηθήσουμε, ήταν να μεταφέρουν τα μπλοκαρισμένα πλαίσια από τις «μάνες», στους αφεσμούς, εφ όσον ήταν επιμελείς και τους είχαν συλλάβει, και στη θέση τους να έβαζαν κτισμένα πλαίσια, με διαδοχικούς χειρισμούς – σύμφωνα με το τρόπο που περιγράφουμε πιο πάνω. Για όλους τους άλλους, η καλύτερη λύση ήταν η αφαίρεση και αποθήκευση στο ψυγείο, των μπλοκαρισμένων με τροφές πλαισίων και η αντικατάσταση αυτών με άδεια πλαίσια.
Αυτό στην αρχή μας προβλημάτισε, μα η στη συνέχεια η λογική έδωσε και πάλι την απάντηση. Η φετινή χρονιά ήταν χρονιά έντονης σμηνουργίας. Οι «μάνες» λοιπόν έχαναν ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού τους που κυρίως ήταν νεαρές-εσωτερικές μέλισσες και έμεναν μόνο με τις «γερασμένες» συλλέκτριες. Παράλληλα ξέμεναν και από φρέσκο γόνο, για 10-15 μέρες, μέχρις ότου άρχιζε η νέα μάνα να γεννάει. Με άλλα λόγια, τα μελίσσια που είχαν σμηνουργήσει, αντιμετώπιζαν παρόμοιες συνθήκες που αντιμετώπιζαν και οι δικές μας παραφυάδες.
Καταλήξαμε λοιπόν στο συμπέρασμα πως οι αιτίες του έντονου μπλοκαρίσματος των κηρήθρων των μελισσιών, οφείλονται σε δυο αιτίες: Στην πλούσια και παρατεταμένη φετινή ανοιξιάτικη ανθοφορίας, από τη μια μεριά, και στην έντονη σμηνουργία, από την άλλη.
Η λύση δε που προτείναμε στους συναδέλφους που μας ζήτησαν να τους βοηθήσουμε, ήταν να μεταφέρουν τα μπλοκαρισμένα πλαίσια από τις «μάνες», στους αφεσμούς, εφ όσον ήταν επιμελείς και τους είχαν συλλάβει, και στη θέση τους να έβαζαν κτισμένα πλαίσια, με διαδοχικούς χειρισμούς – σύμφωνα με το τρόπο που περιγράφουμε πιο πάνω. Για όλους τους άλλους, η καλύτερη λύση ήταν η αφαίρεση και αποθήκευση στο ψυγείο, των μπλοκαρισμένων με τροφές πλαισίων και η αντικατάσταση αυτών με άδεια πλαίσια.
Επιμέλεια: Μανόλης Δερμάτης, μελισσοκόμος, συγγραφέας, ερευνητής.
www.promelis.gr --- promelis@hotmail.gr
0 Σχόλια
Για οποιαδήποτε ερώτηση πάνω στις αναρτήσεις μας , αφήστε ένα σχόλιο και εμείς με χαρά θα σας απαντήσουμε. Ορεινή Μέλισσα! Καλώς Ήρθατε!