Widget Recent Post No.

Κοιμούνται ποτέ οι μέλισσες; Τι συμβαίνει πραγματικά μέσα στα μελίσσια μας...


Αν ένας νέος μελισσοκόμος ρωτήσει κάποιον παλαιότερο, αν και πως κοιμούνται οι μέλισσες... ίσως να μην καταφέρει να πάρει κάποια συγκεκριμένη απάντηση.

Αυτό θα συμβεί γιατί πολλοί από εμάς έχουμε κάπως συγκεχυμένα τις σχετικές πληροφορίες στο μυαλό μας και οι απαντήσεις που συνήθως δίνουμε, σε ένα τέτοιο υποθετικό ερώτημα, περιέχουν αντιφάσεις.

Σήμερα θα προσπαθήσουμε να ξεκαθαρίσουμε αυτό το θέμα και ας το κάνουμε ξεκινώντας από τον ορισμό του ύπνου.

Ύπνος είναι μια φυσιολογική κατάσταση για τα είδη που διαθέτουν νευρικό σύστημα, ρυθμίζεται από ένα εσωτερικό βιολογικό ρολόι και κατά τη διάρκεια της ο οργανισμός φαινομενικά υπολειτουργεί. 
Ο περιορισμός του ύπνου σε ένα  άτομο, δημιουργεί μια σειρά από ανωμαλίες στην λειτουργία του οργανισμού του, αλλά και κάποια «ακανόνιστα» συμπτώματα, όπως αδυναμία εκτέλεσης των καθηκόντων του. 

Η διάρκεια, αλλά και η «ποιότητα» του ύπνου διαφέρει από είδος σε είδος και από οργανισμό σε οργανισμό.

Από πλευρά σκοπιμότητας, εξ άλλου, ο ύπνος συμβάλει στην εξοικονόμηση ενέργειας του οργανισμού, άρα και περιορισμένες ανάγκες κατανάλωσης τροφών, στην αναδιοργάνωση της λειτουργίας του εγκεφάλου, στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και τέλος, στον περιορισμό του κινδύνου από τους φυσικούς εχθρούς του ατόμου, λόγω της ακινησίας που συνήθως τη συνοδεύει.

Από αυτές τις βασικές αρχές, δεν θα μπορούσε, η δική μας η μέλισσα, να αποτελεί εξαίρεση.
Όπως όλοι οι έμβιοι οργανισμοί που έχουν νευρικό σύστημα, έτσι και οι μέλισσες χρειάζονται ξεκούραση για να λειτουργήσουν σωστά και να αντεπεξέλθουν επάξια στις υποχρεώσεις τους. 

Από έρευνες που έχουν γίνει, βρέθηκε πως συλλέκτριες μέλισσες που στερούνται ύπνου, αντιμετωπίζουν προβλήματα επικοινωνίας. Αδυνατούν να μεταδώσουν στις άλλες μέλισσες με ακρίβεια τις πληροφορίες για την κατεύθυνση προς την περιοχή που υπάρχει τροφή. Πέρα όμως απ΄ αυτό, η έλλειψη ύπνου ενδεχομένως να τις επηρεάζει και σε αυτή ακόμα την επιτυχία εντοπισμού της τροφής τους. 

Σε πειράματα που έκαναν Γερμανοί επιστήμονες, κατάφεραν μέσω μιας ειδικά σχεδιασμένης συσκευής, να διατηρήσουν σε κατάσταση αϋπνίας τις μέλισσες και στη συνέχεια κατέγραψαν τη συμπεριφορά τους.
Ανακάλυψαν, λοιπόν, ότι οι ξάγρυπνες μέλισσες δεν ήταν σε θέση να μεταδώσουν τη διεύθυνση των λουλουδιών που είχαν  νέκταρ στις άλλες μέλισσες του σμήνους τους, μέσω των συνηθισμένων χορών τους.

Όπως, μας αποκαλύπτουν οι Γερμανοί επιστήμονες, οι χοροί αυτών των μελισσών δεν ήταν εντελώς λάθος, αλλά ήταν όμως λιγότερο κατατοπιστικοί, γεγονός που θα είχε ασφαλώς αρνητικές επιπτώσεις στο τελικό αποτέλεσμα της εργασίας των συλλεκτριών.

Ένα άλλο ερώτημα που προκύπτει είναι: Με ποιο τρόπο κοιμούνται τελικά οι μέλισσες μας?
Πάνω σε αυτό το θέμα έκανε έρευνα μια άλλη ομάδα Γερμανών επίσης επιστημόνων και κατέληξε σε κάποια πολύ ενδιαφέροντα αποτελέσματα.

Η ομάδα αυτή παρακολούθησε, κατέγραψε και συνέκρινε το τρόπο που κοιμούνται οι μέλισσές μας και αυτόν που κοιμούνται οι μοναχικές μέλισσες.
Διαπίστωσε λοιπόν πως υπάρχουν σημαντικές διαφορές στον τρόπο που κοιμούνται τα δυο αυτά διαφορετικά είδη μελισσών.

Πιο συγκεκριμένα οι μοναχικές μέλισσες παραμένουν σφικτά γαντζωμένες σε κάποιο κλαδί και τελείως άκαμπτες και ακούνητες. Αντίθετα, οι μέλισσες μας παρουσιάζουν μεγαλύτερη σωματική «πλαστικότητα» κατά τη διάρκεια του ύπνου και κυρίως έχουν τις κεραίες τους σε σχεδόν διαρκή κίνηση. Αυτό το τελευταίο ίσως να είναι το φαινόμενο εκείνο που κάνει πολλούς να πιστεύουν λανθασμένα πως οι μέλισσές μας δεν κοιμούνται ποτέ!

Οι επιστήμονες που έκαναν τη σχετική μελέτη, υποστηρίζουν πως αυτό συμβαίνει λόγω των διαφορετικών συνθηκών που υπάρχει στο περιβάλλον που κοιμάται το κάθε είδος.

Η μοναχική μέλισσα κοιμάται έξω στη «άγρια» και παγωμένη φύση, μόνη της και απροστάτευτη. Έχει λοιπόν κάθε λόγο να παραμένει εντελώς ακίνητη για να προστατεύεται από τους εχθρούς της και για να εξοικονομήσει ενέργεια.

Αντίθετα, οι μέλισσές μας, ζώντας όλες μαζί σε οργανωμένες κοινωνίες, έχουν πολύ πιο ασφαλές και ζεστό περιβάλλον για να ξεκουραστούν και να πάρουν έναν υπνάκο.

Ανακεφαλαιώνοντας τα συμπεράσματα που βγαίνουν από όλα αυτά που περιγράφουμε πιο πάνω, καταλήγουμε στο ότι οι μέλισσές μας τελικά κοιμούνται!
Δεν το κάνουν όμως αυτό πέφτοντας σε βαθύ λήθαργο, αλλά με το να λαγοκοιμόνται μέσα στην ασφάλεια και τη θαλπωρή που τους παρέχει ο κοινωνικός τρόπος της ζωής τους, δηλαδή οι συντρόφισσες τους και η φωλιά τους.
Επιμέλεια: Μανόλης Δερμάτης, μελισσοκόμος, συγγραφέας, ερευνητής.

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια