Το σημερινό μας άρθρο αναφέρεται σε
ένα άριστο μελισσοκομικό εξάρτημα που ανακάλυψε ο Άγγλος μελισσοκόμος Leonard E Snelgrove και παρουσίασε στο
βιβλίο του «Σμηνουργία – Έλεγχος και Πρόληψη» στα 1934. Η ανακάλυψη αυτή υπήρξε
αποτέλεσμα πολλών πειραματισμών με σκοπό τον έλεγχο και την πρόληψη της
σμηνουργίας και αποτελεί μια ακόμα απόδειξη πως από τον χώρο της μελισσοκομίας
έχουν περάσει μερικά από τα ποιο έξυπνα και εφευρετικά μυαλά, όλων των εποχών.
Μια άλλη άποψη που ακούγεται σχετικά με αυτό, είναι πως οι ίδιες οι μέλισσες
και η ενασχόλησή μας μαζί τους, κάνουν εμάς τους μελισσοκόμους εφευρετικούς.
Αυτό όμως δεν έχει αποδειχτεί ακόμα επιστημονικά και απλά το αναφέρουμε...
Ας δούμε όμως τι είναι και τι
ακριβώς κάνει το διάφραγμα τα διάφραγμα Σνέλκροφ.
Το διάφραγμα αυτό κατασκευάζεται
από ένα κομμάτι κόντρα πλακέ με διαστάσεις ακριβώς ίδιες με τις διαστάσεις
μήκους και πλάτους μιας στάνταρ κυψέλης – ή οποιασδήποτε άλλης κυψέλης
χρησιμοποιούμε.
Περιμετρικά του κομματιού αυτού και
από τις δυο του πλευρές, προσαρμόζεται ένα πηχάκι διατομής 2Χ2 εκατοστών
περίπου. Στο κέντρο περίπου αυτών, δημιουργείται από ένα ζεύγος εισόδων, μια
από τη μια πλευρά και από την άλλη. Οι είσοδοι αυτοί μπορούν κα ανοίξουν και να
κλείσουν όποτε το επιθυμούμε και υπάρχουν στις τρεις μόνο πλευρές του
διαφράγματος και συγκεκριμένα στις δυο μεγάλες του πλευρές και στη μια μικρή
του. Τέλος στο κέντρο αυτού υπάρχει ένα
άνοιγμα με σήτα για να εμποδίζει τις μέλισσες να περνάνε μέσα από αυτό μα να αφήνει
τη ζέστη να περνάει από το κάτω, στο πάνω μελίσσι.
Και επειδή μια φωτογραφία λέει όσα
και χίλιες λέξεις – συνήθως και πολύ περισσότερα - παραθέτουμε το ποιο κάτω
σχήμα που θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε αμέσως και πλήρως τα όσα προαναφέραμε.
Αν και αρχικά το διάφραγμα αυτό
επινοήθηκε για την πρόληψη και τον έλεγχο της σμηνουργίας – τόσο πριν, όσο και
αφού έχει εμφανιστεί - παρ όλα αυτά, στη συνέχεια διαπιστώθηκε πως μπορεί να
χρησιμοποιηθεί με πολύ καλά αποτελέσματα και για την μεγάλη και γρήγορη
ανάπτυξη ενός μελισσιού, με την συνύπαρξη δυο βασιλισσών.
Ας δούμε όμως πως χρησιμοποιείται
και πως λειτουργεί αυτό το διάφραγμα.
Όταν ένα διώροφο μελίσσι έχει φτάσει σε πλήρη ανάπτυξη, αλλά πριν να
αρχίσει να εκδηλώνει φαινόμενα σμηνουργίας – δηλαδή προτού εμφανιστούν βασιλικά
κελιά - κάνουμε τους εξής χειρισμούς.
Στο κάτω πάτωμα αφήνουμε μόνο τη
βασίλισσα με το πλαίσιο γόνου πάνω στο οποίο βρίσκεται και άλλα εννέα πλαίσια
με όποιες τροφές έχουν πάνω τους, ενώ όλα τα άλλα πλαίσια γόνου με τις μέλισσες
που έχουν πάνω τους τα τοποθετούμε στο πάνω πάτωμα, προσέχοντας ώστε στο κέντρο
του να συγκεντρώσουμε αυτά που έχουν φρέσκο γόνο.
Τοποθετούμε βασιλικό διάφραγμα στο
κάτω πάτωμα και πάνω από αυτό βάζουμε ένα πάτωμα αποθήκη, και από πάνω του το
πάτωμα με τον συγκεντρωμένο γόνο. Τώρα η κυψέλη μας έχει γίνει τριώροφη και
αφού αφήσουμε να περάσουν τρεις μέρες, σηκώνουμε το τρίτο πάτωμα με το γόνο και
τοποθετούμε ανάμεσα σε αυτό και το δεύτερο πάτωμα-αποθήκη, το διάφραγμα μας, με
τρόπο ώστε η τυφλή πλευρά του που δεν έχει ανοίγματα να έχει τοποθετηθεί στην
πλευρά που βρίσκεται η είσοδος της κυψέλης.
Αφήνουμε ανοιχτή μόνο την είσοδο
Δ1, με αποτέλεσμα όλες οι συλλέκτριες του πάνω πατώματος να βγουν από εκεί, μα
όταν επιστρέψουν να γυρίσουν στην κυρία είσοδο της κάτω κυψέλης που βρίσκεται η
βασίλισσα, αφού αυτή την είσοδο γνωρίζουν και θυμούνται.
Αντίθετα όσες νεαρές συλλέκτριες
βγουν για πρώτη φορά στους αγρούς, θα επιστρέψουν από εκεί που βγήκαν, δηλαδή
από την είσοδο Δ1.
Για να δούμε τώρα τι έχουμε πετύχει
με όλους αυτούς τους χειρισμούς.
Η επάνω κυψέλη έχει μια συνεχή
«αιμορραγία» ενήλικου πληθυσμού, προς όφελος της κάτω κυψέλης, όπου η βασίλισσα
συνεχίζει μεν τις γέννες της αλλά χωρίς τον κίνδυνο σμηνουργίας, ενώ ο μεγάλος
πληθυσμός των συλλεκτριών αποθηκεύει το μέλι στο μεσαίο πάτωμα-αποθήκη.
Από την άλλη μεριά, στο επάνω
πάτωμα οι νεαρές μέλισσες που δημιουργούνται κατά χιλιάδες κάθε μέρα,
δημιουργούν προσεγμένα βασιλικά κελιά αντικατάστασης που ευνοούνται ιδιαίτερα
από τη θερμότητα που δέχονται από τους κάτω ορόφους, μέσω της μελισσοστεγανής
οπής του διαφράγματος - όπως περιάψαμε ποιο πάνω.
Όταν σε λίγες μέρες, οι νεαρές
αυτές εργάτριες του πάνω ορόφου φτάσουν σε ηλικία να γίνουν συλλέκτριες
προχωράμε στο επόμενο στάδιο των χειρισμών.
Κλείνουμε το άνοιγμα Δ1 και
ανοίγουμε αυτό που βρίσκεται από κάτω του, δηλαδή το Δ2 και μαζί με αυτή ανοίγουμε
και το Α1.
Με το τρόπο αυτό οδηγούμε τις
συλλέκτριες του πάνω ορόφου, που αναγκαστικά θα βγουν από το άνοιγμα Α1, στο
κάτω πάτωμα, γιατί επιστρέφοντας από τη βοσκή, γυρίζουν στο άνοιγμα Δ1 που
γνωρίζουν, μα θα το βρουν κλειστό και μοιραία θα οδηγηθούν στο Δ2 που έχουμε
ανοίξει –δηλαδή στο κάτω πάτωμα, όπου και αποθηκεύουν το νέκταρ που κουβαλούν.
Σε μια βδομάδα περίπου κάνουμε τις
ίδιες κινήσεις, «παίζοντας» αυτή τη φορά με τα ανοίγματα Α2 και Ν1, προκαλώντας
τα ίδια αποτελέσματα – δηλαδή στέλνοντας συνεχώς νέους πληθυσμούς συλλεκτριών
στο μεσαίο πάτωμα-αποθήκη, το οποίο όπως είναι φυσικό γεμίζει γρήγορα ακόμα και
σε σύντομες ανθοφορίες. Αν μάλιστα χρειαστεί προσθέτουμε ένα ακόμα
πάτωμα-αποθήκη πάνω από το πρώτο.
Από την άλλη μεριά, η ζωή στον πάνω όροφο
συνεχίζεται κανονικά, δημιουργείται μια νέα βασίλισσα που κάνει χρήση του
ανοίγματος Ν1, το οποίο όπως τονίσαμε βρίσκεται στο πίσω μέρος της κυψέλης, για
το παρθενικό της ταξίδι και φυσικά δεν υπάρχει καμία διάθεση για σμηνουργία
ούτε και σε αυτό το μελίσσι.
Όταν τελειώσει η κύρια ανθοφορία, έχουμε
δυο επιλογές. Αν θέλουμε αύξηση του μελισσοκομείου μας απομακρύνουμε το πάνω
μελίσσι με την νέα μάνα, αν θέλουμε να κάνουμε ανανέωση βασίλισσας, τότε ενώνουμε
τα δυο μελίσσια – το πάνω και το κάτω.
Ο τρόπος χρήσης του διαφράγματος
που περιγράψαμε, αναφέρεται στην πρόληψη της σμηνουργίας και στην δημιουργία ενός
δυνατού μελισσιού με την συνύπαρξη δυο βασιλισσών.
Όπως αναφέραμε ήδη, με τους κατάλληλους
χειρισμούς του πανέξυπνου αυτό εξαρτήματος μπορούμε να καταπολεμήσουμε τη
σμηνουργία ακόμα και όταν αυτή έχει εκδηλωθεί!
Οι χειρισμοί όμως αυτοί ξεφεύγουν
από τα πλαίσια του σημερινού μας άρθρου. Μια πλήρης περιγραφή αυτών θα γίνει
στις αρχές της άνοιξης, όταν τα φαινόμενα της σμηνουργίας θα βρίσκονται προ των
πυλών.
Επιμέλεια: Μανόλης Δερματης, ερευνητής μελισσοκόμος, συγγραφέας του βιβλίου "Η Ιστορία Μιας Βασίλισσας
2 Σχόλια
Πολύ ωραίες οι πληροφορίες που μας δινετε . Βρίσκω τη μέθοδο ενδιαφέρουσα και θέλω να πειραματιστώ. Όμως από τη μέχρι στιγμής έρευνά μου δε βρίσκω σε κανένα κατάστημα διαφραγμα snelgrove.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜπορείτε να μου υποδείξετε κάποιο online κατάστημα που το έχει?
Το εψαχνα και εγω αλλα δε το βρηκα πουθενα.Τελικα το εκτυπωσα και το εφτιαξα σε φιλο ξυλουργο, βεβαια του πηγα ενα κομματι κοντρα πλακε θαλασσης και εγινε εξολοκληρου απο αυτο με μια μικρη παραλλαγη στις πορτες.Αν εχεις εργαλεια και πιανει το χερι σου μπορεις και μονος σου.Μην ξεχασεις να φτιαξεις και σανιδες προσγειωσης!
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια οποιαδήποτε ερώτηση πάνω στις αναρτήσεις μας , αφήστε ένα σχόλιο και εμείς με χαρά θα σας απαντήσουμε. Ορεινή Μέλισσα! Καλώς Ήρθατε!