Το ξεχειμώνιασμα των μελισσιών. Επαγγελματίας μελισσοκόμος γράφει...

 

Το φετινό φθινόπωρο ήρθε γρήγορα και μάλιστα πολύ επιθετικό. Ήρθε με αέριδες, βροχές, κρύα και χιόνια ακόμα, για να μας θυμίσει πως το μεγάλο αφεντικό είναι η φύση, και πως εμείς είμαστε απλοί παρατηρητές στις ορέξεις της!

 Ακόμα όμως και έτσι, εμείς οι μελισσοκόμοι οφείλουμε να είμαστε πάντα έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο και να μην μας αιφνιδιάζει καμιά αναποδιά του καιρού! Μια από τις προβλέψεις που πρέπει να κάνουμε εγκαίρως, είναι η ασφαλής διαχείμαση των μελισσιών μας, γιατί, όπως έχουμε πει και γράψει πολλές φορές, μια καλή και ελπιδοφόρα χρονιά ξεκινάει από το φθινόπωρο.

Κάποιοι συνάδελφοι δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία στη διαχείμαση των μελισσιών τους, θεωρώντας αυτή τη περίοδο σαν μια νεκρή και άχρηστη περίοδο. Αυτό είναι πολύ μεγάλο λάθος και μόνο η εμπειρία του χρόνου  θα τους δείξει ότι εδώ ισχύει περισσότερο από οπουδήποτε αλλού, το ρητό: «Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός».

Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, από την τοποθεσία που θα εγκαταστήσουμε το μελισσοκομείο μας για διαχείμαση.

Η τοποθεσία αυτή θα πρέπει να είναι προφυλαγμένη από τους ανέμους, ιδιαίτερα τους βόρειους και βοριοδυτικούς, από την υγρασία και τις πάσης φύσεως απρόσκλητες επισκέψεις – ζώων και ανθρώπων. 

Να έχει καλή πρόσβαση με το αυτοκίνητο, ακόμα και σε πολύ άγριες καιρικές συνθήκες, και να είναι ελαφρώς κατηφορική. Να βρίσκεται σε «απόσταση ασφαλείας» από κατοικίες, αλλά και από αγροτικές, και από κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις.

 Κάτι ακόμα που πολλοί συνάδελφοι - και έμπειροι μερικές φορές - δεν λαμβάνουν υπ όψη τους στην επιλογή του κατάλληλου τόπου διαχείμασης, είναι η πληροφόρηση για την τυχόν εκτέλεση δημόσιων έργων στην ευρύτερη περιοχή κατά την επίμαχη περίοδο της διαχείμαση. 

Η διάνοιξη ενός μεγάλου δρόμου, για παράδειγμα, εγκυμονεί πολλούς κινδύνους για τα μελίσσια μας, αν η ασφαλτόστρωση αυτού συμπέσει με την εποχή που οι μέλισσες μας μαζεύουν ...πρόπολη... 

Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις που συνάδελφοι  μελισσοκόμοι βρήκαν μαύρες τις κηρήθρες τους, από την πίσσα που μάζευαν οι μέλισσες, θεωρώντας ότι αυτή είναι.. πρόπολη! 

Πέρα όμως από την σωστή τοποθεσία, θα πρέπει να έχουμε φροντίσει εγκαίρως και κάποια ακόμα πράγματα αν θέλουμε τα μελίσσια μας να διαχειμάσουν με ασφάλεια και να έχουμε τις λιγότερες δυνατές απώλειες.

Θα πρέπει τα μελίσσια μας να μπουν στην φάση της διαχείμασης, με ανανεωμένο  φθινοπωρινό πληθυσμό. Αυτό θα τους εξασφαλίσει την ύπαρξη ενός ικανού αριθμού μελισσών, που ξεκούραστες και ορεξάτες θα αναλάβουν τις υποχρεώσεις τους νωρίς την ερχόμενη άνοιξη, όταν η βασίλισσα τους αρχίσει την ωοτοκία της.

Οι βασίλισσες που θα μπουν στη διαχείμαση, θα πρέπει να είναι νέες και γεννημένες την προηγούμενη άνοιξη – ή την πιο προηγούμενη στην χειρότερη περίπτωση -  για να μπορέσουν, εύρωστες και δυνατές, να ανταποκριθούν στα καθήκοντά τους και να ηγηθούν - οδηγήσουν το σμήνος τους σε μια γρήγορη και μεγάλη ανάπτυξη. 

Να υπάρχει επάρκεια τροφής μέσα στην κυψέλη και μάλιστα τοποθετημένη σε σημείο που να μπορούν να την προσεγγίζουν εύκολα οι μέλισσες. Δεν είναι λίγες οι φορές που χάνονται μελίσσια από λιμοκτονία, γιατί τα πλαίσια με τις τροφές είναι τοποθετημένα στα ακριανά σημεία της κυψέλης! 

Η τροφή που θα έχουν τα μελίσσια μας για τη διαχείμασή τους θα πρέπει να είναι κατάλληλη για αυτό, είτε είναι φυσική τροφή – μέλι δηλαδή- είτε τεχνητή τροφή. Αν και το κομμάτι της καταλληλότητας των τροφών διαχείμασης απαιτεί από μόνο του ένα ξεχωριστό άρθρο και θα επανέλθουμε σε αυτό, θα αναφέρουμε εδώ με δυο λόγια για το ποιες τροφές δεν είναι κατάλληλες για διαχείμαση: Δεν είναι κατάλληλα, όλα τα μέλια από μελιτώματα – πεύκου, ελάτου κλπ – και όλα τα σιρόπια ζάχαρης ανεξαρτήτως πυκνότητας.

Τέλος, ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να λάβουμε για την κατάσταση των κυψελών, μέσα στις οποίες θα διαχειμάσουν τα μελίσσια μας.  Κατ αρχάς θα πρέπει να εξασφαλίζουν την απόλυτη στεγανότητα για τα σμήνη, να μην ακουμπάνε στο έδαφος, αλλά να τοποθετούνται πάνω σε κάποιες βάσεις (όπως τσιμεντόλιθους, για παράδειγμα) και να έχουν μια ελαφριά κλήση προς τα εμπρός.

 Να μην έχουν ρωγμές και η πόρτα τους να είναι πολύ περιορισμένη, για προστασία από εισβολείς. Τέλος οι βάσεις θα πρέπει να είναι διάτρητες με πλέγμα ασφαλείας, για λόγους υγιεινής αλλά και για να υπάρχει επαρκής αερισμός της κυψέλης.

 Ακόμα, αν το καπάκι, δεν είναι παλιού τύπου και είναι τύπου Αυστραλίας, καλό θα είναι, αν στην περιοχή μας έχουμε ζόρικους χειμώνες,  να τοποθετήσουμε ένα κάλυμμα πάνω στα πλαίσια (βλέπε σχετικά μας άρθρα για τα κηρόπανα).

Αυτά είναι σε γενικές γραμμές τα σημεία που πρέπει να φροντίσουμε για την διαχείμαση των μελισσιών μας, ελπίζοντας πως «θεού - και φύσης – θέλοντος» δεν θα έχουμε ούτε μια απώλεια κατά τη διάρκεια του χειμώνα και πως θα υποδεχτούμε την επόμενη άνοιξη πανέτοιμοι για μια ικανοποιητική σοδιά!

Επιμέλεια: Μανόλης Δερματης, ερευνητής μελισσοκόμος, συγγραφέας του βιβλίου "Η Ιστορία Μιας Βασίλισσας"

Ορεινή Μέλισσα