Widget Recent Post No.

Κατανομή εργασιών μέσα στο μελίσσι: Μυστικά που δεν γνωρίζαμε



Όπως όλοι γνωρίζουμε, οι μέλισσες μας, ανήκουν στα ελάχιστα εκείνα έντομα που έχουν οργανώσει την κοινωνία τους με νόμους και κανόνες. Το χαρακτηριστικό τους αυτό τις κατατάσσει στα κοινωνικά είδη και τους δίνει μια σειρά από πλεονεκτήματα.
Παράλληλα όμως τους δημιουργεί και μια σειρά από «υποχρεώσεις» που συνήθως ακολουθούν κατά γράμμα – παρά το γεγονός πως δεν έχουν ούτε επιστάτες να τις επιβλέπουν, μα ούτε και αφεντικά να τις ελέγχουν.

Η βασική τους υποχρέωση είναι να εκτελούν μια σειρά από εργασίες που καθορίζονται πρωταρχικά ανάλογα με την ηλικία – βιολογία τους και δευτερευόντως, ανάλογα με τις ανάγκες που υπάρχουν μέσα στο μελίσσι.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά τους.

Οι εργάτριες μέλισσες αποτελούν την συντριπτική μάζα του πληθυσμού μιας κυψέλης. Στις περιόδους ακμής ενός  μελισσιού, που συμπίπτει με την εποχή των μεγάλων ανθοφοριών, ο πληθυσμός τους είναι συνήθως 50,000 άτομα και μπορεί να φτάσει ακόμα και το διπλάσιο μέγεθος. Επειδή οι ανάγκες ενός μελισσιού είναι πολλές και αλλάζουν, ανάλογα με τις εποχές, οι μέλισσες έχουν επιλέξει να ακολουθούν κάποια διαδοχή στα εργασιακά τους καθήκοντα.




Έτσι ξεκινούν από καθαρίστριες κελιών για τις τρεις πρώτες μέρες και «προάγονται» σε νηπιαγωγούς «ηλικιωμένου» γόνου για άλλες τρεις μέρες. Εν τω μεταξύ, μέσα σε αυτή πρώτη βδομάδα της ζωής τους οι υποφαρυγγικοί αδένες τους έχουν αναπτυχθεί πλήρως, με αποτέλεσμα να μπορούν να παράγουν βασιλικό πολτό. Έτσι αναλαμβάνουν τα καθήκοντα της παραμάνας που σημαίνει τη διατροφή του γόνου που χρειάζεται αυτή τη πολύτιμοι τροφή, δηλαδή των βασιλισσών και του φρέσκου γόνου –έως τριών ημερών.

Αυτό διαρκεί για μια ακόμα βδομάδα, οπότε οι εργάτριες μέλισσες αρχίζουν να κάνουν τις πρώτες τους πτήσεις προσανατολισμού. Η ηλικία τους αυτή συμπίπτει με την ανάπτυξη των κηρογόνων τους αδένων, οπότε αν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές και οι ανάγκες του μελισσιού το απαιτούν, γίνονται κτίστριες και ασχολούνται με την κατασκευή έργων υποδομής- δηλαδή με τη κατασκευή νέων κηρήθρων.

Στις δυόμισι βδομάδες, θα ξεκινήσουν τα ταξίδια συλλογής, δηλαδή θα γίνουν συλλέκτριες, ειδικότητα που θα τη διατηρήσουν μέχρι το τέλος της ζωής τους, αν οι ανάγκες του μελισσιού δεν τους ζητήσουν να γίνουν και φρουροί, κυρίως προς το τέλος της ζωής της.





Όπως έχουμε αναφέρει και σε άλλα μας άρθρα, οι εργάτριες μέλισσες δεν «σκοτώνονται» στη δουλειά όλη μέρα. Έχει υπολογιστεί πως μόνο ένα 30% του χρόνου τους εργάζονται «συντεταγμένα», ενώ το υπόλοιπο 70% παραμένουν σχεδόν άπραγες. Ακόμα όμως και τότε, παίζουν ένα καθοριστικό ρόλο σε έμμεσες εργασίες, όπως είναι η ρύθμιση της θερμοκρασίας μέσα στην κυψέλη και η «επιθεώρηση» του γόνου.

Όπως γίνεται κατανοητό, οι εργάτριες μέλισσες, ακολουθούν αυτές τις επαγγελματικές τους μεταλλάξεις, οδηγούμενες από την ίδια τους τη βιολογία. Παρ όλα αυτά, υπάρχει πρόνοια, αν οι ανάγκες του μελισσιού το επιβάλουν, οι εργάτριες να αλλάζουν ειδικότητες, ανεξάρτητα από την ηλικία τους.

Έτσι, αν για παράδειγμα, μέσα σε ένα μελίσσι, προκύψει μεγάλη έκταση γόνου, σε σχέση με τις εσωτερικές εργάτριες, τότε οι εξωτερικές επανέρχονται στα καθήκοντα της παραμάνας, ξεπερνώντας το πρόβλημα της μεγάλης τους ηλικίας με την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων γύρης, που έχει σαν αποτέλεσμα την επαναλειτουργία των υποφαρυγγικών αδένων τους, με αποτέλεσμα να μπορούν να παράγουν και πάλι βασιλικό πολτό.



Η προσαρμοστικότητα αυτή των εργατριών μελισσών πρέπει να γίνει απόλυτα κατανοητή από εμάς τους μελισσοκόμους που εφαρμόζουμε κάποιο σύστημα εντατικής μελισσοκομίας, γιατί αυτό είναι κάτι που μπορούμε να εκμεταλλευτούμε προς όφελός μας.

Όταν, για παράδειγμα ξεκινήσει μια μεγάλη ανθοφορία, και εμείς έχοντας κάνει τους κατάλληλους χειρισμούς, και έχοντας αφήσει λίγο γόνο στο μελίσσι μας, τότε πολλές νεαρές μέλισσες γίνονται συλλέκτριες, παρακάμπτοντας τις άλλες τους εσωτερικές υποχρεώσεις, που έτσι και αλλιώς δεν υπάρχουν. Τέτοια περίπτωση έχουμε όταν κάνουμε μπλοκάρισμα του γόνου, που είναι ένας χειρισμός που ακολουθούν πολλές μέθοδοι εντατικής εκμετάλλευσης.

Κλείνοντας, να αναφέρουμε πως υπάρχουν πολλές ακόμα «βοηθητικές εργασίες» που εκτελούν οι εργάτριες μέλισσες, κατά τη διάρκεια της σύντομής ζωής τους. Χαρακτηριστικά μπορούμε να αναφέρουμε τις εργασίες της υποδοχείς νέκταρος και γύρης, αλλά και εκείνες του αερισμού, όταν παραστεί ανάγκη για να γίνει κάτι τέτοιο.
Επιμέλεια: Μανόλης Δερμάτης μελισσοκόμος συγγραφέας ερευνητής.

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια