Ο αναγνώστης μας μελισσοκόμος Γιάννης από τη Ρόδο, βάζει ένα πολύ σύνθετο ερώτημα. Μας ρωτάει ποιος χειρισμός δίνει περισσότερο μέλι, όταν τα μελίσσια που έχουμε δεν είναι παραγωγικά.
Δεν θεωρούμε σκόπιμο να δημοσιεύσουμε ολόκληρη την επιστολή του, όπου
μας λέει τόσο καλά λόγια, που μας έκανε
να νοιώσουμε... αμήχανα, αλλά αντίθετα θεωρούμε σκόπιμο να του πούμε ένα μεγάλο
ευχαριστώ για τα καλά του λόγια.
Να λοιπόν τι μας γράφει, μεταξύ πολλών άλλων,
ο συνάδελφος Γιάννης.
"Σας διαβάζω ανελλιπώς και με μανία! Έχω
διαβάσει σχεδόν όλα σας τα άρθρα, ακόμα και τα πιο παλιά.
Θα ήθελα λοιπόν να μου πείτε όταν σε κάποια
ανθοφορία βρεθούμε και με μερικά μονώροφα μελίσσια που δεν κατάφεραν να
δεκαρίσουν και να πάρουν όροφο, τότε τι μας συμφέρει να τα κάνουμε για να μας
δώσουν μέλι?"
Να τα συνενώσουμε όπως μας λέτε σε κάποιο
περσινό σας άρθρο, να τα βάλουμε να δουλέψουν μαζί συναγωνιστικά, όπως μας λέτε
σε κάποιο άλλο, ή να τα χρησιμοποιήσουμε σαν μπαλαντέρ, στη μέθοδο του
εκκρεμούς, όπως γράφετε σε ένα πιο πρόσφατο άρθρο σας?
Φίλε Γιάννη,
Το ερώτημα που κάνεις είναι ιδιαίτερα
σύνθετο και η πλήρης απάντηση και αιτιολόγησή του, θα μπορούσε από μόνη της να
μας δώσει ύλη για ένα ολόκληρο βιβλίο μελισσοκομίας.
Παρ όλα αυτά θα προσπαθήσουμε να σου
απαντήσουμε όσο πιο σύντομα και απλά γίνεται, αλλά για να γίνει αυτό, θα πρέπει
προηγουμένως να θυμηθούμε μερικά βασικά πράγματα των τριών αυτών
μεθόδων-χειρισμών που αναφέρεις.
ΣΥΝΕΝΩΣΗ:
Όπως έχουμε γράψει, με το χειρισμό της
συνένωσης προσπαθούμε να εκμεταλλευτούμε και να βάλουμε στην παραγωγή του
μελιού και τα μελίσσια εκείνα που έμειναν πίσω και δεν κατάφεραν να πάρουν
όροφο και να αποκτήσουν τη δύναμη εκείνη που απαιτείται για να γίνουν
αποδοτικά, από μόνα τους.
Σε αυτές τις περιπτώσεις και ανάλογα πάντα
με τη γενική κατάσταση που επικρατεί στο μελισσοκομείο μας συνενώνουμε αυτά τα
μελίσσια με άλλα παρόμοιας κατάστασης προσκειμένου να προκύψει ένα διώροφο
μελίσσι ή με ένα δυνατό διώροφο, προκειμένου αυτό να γίνει ακόμα πιο ισχυρό και
να μας δώσει ακόμα περισσότερο μέλι.
Σε γενικές γραμμές αυτό κάνουμε όταν
ξεκινήσει κάποια βασική ανθοφορία και εμείς βρεθούμε με κάποια μέτρια μελίσσια
που από μόνα τους δεν θα μπορέσουν να φέρουν κανένα σοβαρό παραγωγικό
αποτέλεσμα.
Προσοχή όμως! Αυτή η επιλογή είναι καλή και
αποτελεί σχεδόν μονόδρομο για μας τους μελισσοκόμους, μόνο στην περίπτωση
εκείνη που τα μέτρια αυτά μελίσσια μας, παρέμειναν μέτρια λόγω παλιάς,
κουρασμένης ή «τεμπέλας» μάνας.
Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν έχει κανένα
νόημα να κρατάμε αυτόνομο ένα τέτοιο μελίσσι και να διαιωνίζουμε το πρόβλημά
του, αφού αν το αφήσουμε μόνο του δεν θα καταφέρει ποτέ να γίνει παραγωγικό –
εκτός φυσικά και αν του αντικαταστήσουμε τη μάνα, αλλά όπως είπαμε βρισκόμαστε
σε βασική ανθοφορία και αυτή τη στιγμή μας ενδιαφέρει η σοδιά και τέτοιες
ενέργειες είναι πολυτέλεια....
Η ένωση θα πρέπει να γίνεται πάντα με
προφυλάξεις, όπως η εφημερίδα, και αν δεν έχουμε χρόνο να βρούμε τη μάνα του
μέτριου μελισσιού για να την απομακρύνουμε, τότε φροντίζουμε να βάζουμε από
κάτω την παραγωγικότερη μάνα που θέλουμε να επικρατήσει και από πάνω την ...
«άχρηστη», "ελπίζοντας" να επικρατήσει η κάτω.
Μετά από όσα αναφέραμε πιο πάνω, προκύπτει
ένα πολύ λογικό ερώτημα: Τι κάνουμε αν το μελίσσι μας έμεινε μέτριο, είτε γιατί
προέρχεται από μια παραφυάδα με νέα μάνα που δεν πρόλαβε να μεγαλώσει, είτε
γιατί πρόκειται για ένα μελίσσι που από απροσεξία μας το αφήσαμε και
σμηνούργησε και έχασε ένα μεγάλο μέρος από τη δύναμή του. Για αυτές τις δυο
περιπτώσεις επινοήθηκαν οι δυο άλλοι χειρισμοί που θα αναπτύξουμε στη συνέχεια.
ΕΚΚΡΕΜΕΣ:
Η μέθοδος του εκκρεμούς κατά την οποία ένα
μέτριο και μη παραγωγικό μελίσσι που όμως θέλουμε να το κρατήσουμε αυτόνομο -
να μη το συνενώσουμε - γιατί έχει νέα μάνα, αναπτύχθηκε από Γάλλους μοναχούς
τον περασμένο αιώνα.
Η μέθοδος αυτή μας επιτρέπει να συνεχίσουμε
το τάισμα του μελισσιού αυτού για διέγερση της μάνας του, προκειμένου να το
μετατρέψουμε σε ένα εργαστήρι παραγωγής συλλεκτριών. Με το τρόπο αυτό και τα
πλεονεκτήματα της διεγερτικής τροφοδοσίας εκμεταλλευόμαστε και δεν κινδυνεύουμε
να κατηγορηθούμε πως το μέλι που βγάζουμε περιέχει .. σιρόπια και ζάχαρες.
Για να κάνουμε πράξη μια τέτοια επιλογή,
πλησιάζουμε σταδιακά – ένα με ενάμιση μέτρο την ημέρα- το μελίσσι μας αυτό σε
κάποιο άλλο παραγωγικό και φροντίζουμε λίγες μέρες πριν την ανθοφορία τα δυο
αυτά μελίσσια που θα συνεργαστούν να βρίσκονται το ένα δίπλα στο άλλο, με
ακριβώς ίδιο προσανατολισμό.
Όταν ξεκινήσει η ανθοφορία, αλλάζουμε θέση
του μελισσιού αυτού και το τοποθετούμε συμμετρικά από την άλλη πλευρά του
παραγωγικού μελισσιού – αν ήταν αριστερά του
δηλαδή, το πάμε στα δεξιά του.
Συνεχίζουμε να τροφοδοτούμε διεγερτικά αυτό
το μελίσσι και να του αλλάζουμε θέση μια αριστερά, μια δεξιά, σε σχέση με το
παραγωγικό μας μελίσσι, κάθε 5-10 μέρες, ανάλογα με τη διάρκεια της ανθοφορίας
και την απόδοση της μάνας.
Οι εξωτερικές μέλισσες του μελισσιού αυτού
που μετακινούμε δεξιά-αριστερά σαν εκκρεμές, παραπλανούνται κάθε φορά που
γίνεται η μετακίνηση και μπαίνουν μέσα στην παραγωγική κυψέλη, τροφοδοτώντας
την συνεχώς με νέο «αίμα»!
Για να δουλέψει καλά αυτή η μέθοδος
απαιτούνται δυο πράγματα. Πρώτον η κυψέλη εκκρεμές να έχει ίδιο χρώμα με την
παραγωγική και δεύτερον να έχουμε τοποθετήσει από πάνω της ένα ή δυο άδεια
πατώματα για να φαίνεται όμοια με την παραγωγική που θα είναι διώροφη ή
τριώροφη. Έτσι το ξεγέλασμα – παραπλάνηση των εργατριών θα είναι απόλυτα!
ΣΥΝΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Και αυτή η μέθοδος συνίσταται για τις
περιπτώσεις εκείνες που βρεθούμε με κάποιο μη παραγωγικό μελίσσι όταν ξεκινήσει
κάποια βασική ανθοφορία και εμείς θέλουμε και να το διατηρήσουμε αυτόνομο και
να το εκμεταλλευτούμε για τη συλλογή μελιού.
Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, από μόνο του ένα
τέτοιο μελίσσι δεν έχει καμιά τύχη... συλλογής μελιού.
Εκείνο όμως που μπορούμε να κάνουμε για να
συμβάλει και αυτό σε μια καλή σοδιά, είναι να το βάλουμε να δουλέψει
συναγωνιστικά μαζί με κάποιο άλλο που είναι πιο δυνατό από αυτό ή που βρίσκεται
και στην ίδια κατάσταση με αυτό.
Αυτός ο χειρισμός γίνεται ως εξής: Πάνω σε
ένα παραγωγικό - ή μη παραγωγικό - μελίσσι βάζουμε ένα βασιλικό διάφραγμα με
είσοδο, όπως το έχουμε περιγράψει σε πρόσφατο άρθρο μας. Πάνω από το βασιλικό
διάφραγμα βάζουμε ένα άδειο πάτωμα με 10
κτισμένα πλαίσια και πάνω από αυτό βάζουμε και πάλι ένα βασιλικό διάφραγμα
χωρίς είσοδο. Τέλος πάνω σε αυτό βάζουμε το μη παραγωγικό μας μελίσσι, στο
οποίο έχουμε φροντίσει να ανοίξουμε μια μικρή είσοδο για τους κηφήνες.
Όταν θα ξεκινήσει η ανθοφορία, οι εργάτριες
των δυο αυτών μελισσιών θα δουλέψουν από κοινού για τη συλλογή μελιού και θα
συμπεριφερθούν σαν να ήταν στο ίδιο μελίσσι γεμίζοντας φυσικά, σε κάποια καλή
ανθοφορία, τον ενδιάμεσο όροφο που έχουμε τοποθετήσει.
Αν δεν θέλουμε να ανοίξουμε είσοδο στο σώμα
του πάνω μελισσιού, επειδή φοβόμαστε... μη το χαλάσουμε, μπορούμε αυτό να το
κάνουμε στο καπάκι της κυψέλης και αργότερα μπορούμε να το απομονώσουμε.
Κλείνοντας, να αναφέρουμε πως ενώ η δεύτερη
και η τρίτη μέθοδος, δηλαδή η μέθοδος του εκκρεμούς και η μέθοδος της
συναγωνιστικής συνεργασίας φαίνεται να έχουν τον ίδιο σκοπό, που είναι η
εκμετάλλευση στην παραγωγή όσων μελισσιών δεν είναι δυνατά, μα που εμείς
θέλουμε να τα διατηρήσουμε αυτόνομα, παρ όλα αυτά έχουν μια βασική διαφορά.
Η μέθοδος του εκκρεμούς είναι πιο αποδοτική,
μα έχει κάποιες τεχνικές δυσκολίες, που έχουν να κάνουν με την ανάγκη και το
κόστος συνεχούς και πλούσιας τροφοδότησης, με τις εδαφολογικές συνθήκες, αλλά και την ανάγκη
συχνών χειρισμών.
Επομένως αυτή η μέθοδος είναι δύσκολο να
εφαρμοστεί στην νομαδική μελισσοκομία όπου
τα μελίσσια είναι μακριά και η συχνή παρακολούθησή τους δεν είναι πολύ εύκολη.
Αντίθετα είναι μια πολύ καλή μέθοδος για όσους ασκούν στατική μελισσοκομία,
οπότε και οι επισκέψεις είναι εύκολες και η διευθέτηση των χώρων είναι δυνατή.
Από την άλλη μεριά, η μέθοδος της
συναγωνιστικής συνεργασίας έχει το μειονέκτημα πως το κάτω μελίσσι θα
επιβαρυνθεί με μεγάλη επιμόλυνση βαρρόα, αφού τα άτομα του παράσιτου που θα
πέφτουν από το πάνω μελίσσι θα «προσγειώνονται» πάνω στις μέλισσες του κάτω
μελισσιού. Για αυτό το λόγο η ύπαρξη αεριζόμενου αντιβαρρόα πάτου είναι
υποχρεωτική σε αυτόν το χειρισμό, αλλά όμως δεν είναι πάντα αρκετή για να
αποφύγουμε το πρόβλημα.
Μια πρόληψη που μπορούμε να πάρουμε για αυτό
το θέμα, είναι να επιλέγουμε να βάζουμε πάνω μελίσσια που προέρχονται από
παραφυάδες ή από αφεσμούς, που συνήθως έχουν μικρή προσβολή από τα ακάρεα.
Αντίθετα μελίσσι του προηγούμενου χρόνου,
που δεν έγινε παραγωγικό είτε γιατί σμηνούργησε είτε γιατί το κόψαμε και δεν πρόλαβε να πάρει τα πάνω
του, αλλά που όμως θέλουμε να το κρατήσουμε, είναι καλύτερα να το κάνουμε
«εκκρεμές».
Επιμέλεια: Μανόλης Δερμάτης, μελισσοκόμος, συγγραφέας, ερευνητής.
www.promelis.gr --- promelis@hotmail.gr
1 Σχόλια
το ταισμα
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια οποιαδήποτε ερώτηση πάνω στις αναρτήσεις μας , αφήστε ένα σχόλιο και εμείς με χαρά θα σας απαντήσουμε. Ορεινή Μέλισσα! Καλώς Ήρθατε!