Πράγματι η Ενεργειακή Κυψέλη δίνει περισσότερο μέλι! Πως όμως γίνεται αυτό;

Ο συνάδελφος μελισσοκόμος Γιώργος από τον Χολαργό μας κάνει την εξής πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση:

"Σας επισκέφθηκα στην περσινή έκθεση μελιού και είδα τις ενεργειακές κυψέλες σας, αλλά πρέπει να παραδεχτώ πως στην αρχή τις αντιμετώπισα με πολλές επιφυλάξεις. Τελικά αγοράσαμε μαζί με ένα φίλο μου έξι διπλές που δίνατε τότε σε προσφορά και πήραμε από τρεις.

Δεν σας κρύβω πως τελικά αποδείχτηκε πως είχα άδικο και πως τα αποτελέσματα τους είναι πολύ εντυπωσιακά. Τα μελίσσια μέσα σε αυτές τις κυψέλες ξεχειμώνιασαν πολύ πιο άνετα και κατανάλωσαν λιγότερες τροφές και την άνοιξη ξεπετάχτηκαν σε χρόνο ρεκόρ.

Πήγα στο πορτοκάλι 25 διπλά μελίσσια όπου τα 22 ήταν μέσα σε παλιές κυψέλες και τα τρία μέσα στις ενεργειακές. Αν και το πορτοκάλι δεν τα πήγε τόσο καλά φέτος και οι τρεις αυτές κυψέλες μου έδωσαν περισσότερο μέλι από τις άλλες 22.

Αφού όλα μου τα μελίσσια είχαν την ίδια δυναμική όταν τα πήγα στο πορτοκάλι γιατί τα είχα εξισώσει σας ερωτώ γιατί αυτά που ήταν μέσα στις δικές σας κυψέλες μου έδωσαν 2-3 κιλά περισσότερο μέλι η κάθε μια τους.

Το που δίνουν περισσότερο γόνο και μεγαλύτερους πληθυσμούς το καταλαβαίνω αλλά αφού τα εξίσωσα με τα υπόλοιπα πως έγινε και μου έδωσαν περισσότερο μέλι;

Μήπως ήταν σύμπτωση ή θα μου δώσουν περισσότερο μέλι και στις άλλες ανθοφορίες.

Ακόμα θέλω να σας ρωτήσω αν θα πάτε και φέτος στο φεστιβάλ μελιού και αν θα ξανακάνετε την ίδια προσφορά."

Φίλε Γιώργο,

Η σχεδίαση της Ενεργειακής Βιοκλιματιζόμενης  Κυψέλης στηρίχτηκε σε μια σειρά από επιστημονικά στοιχεία, που έχουν να κάνουν με τα ποσά της ενέργειας που καταναλώνει ετησίως ένα μελίσσι. Έτσι προσπαθήσαμε και καταφέραμε να κατασκευάσουμε μια κυψέλη η οποία να δουλεύει ενεργειακά και η οποία, εκμεταλλευόμενη τις ήπιες μορφές ενέργειας –ήλιο και αέρα – να προσφέρει  συνθήκες εξοικονόμησης ενέργειας όλες τις εποχές του έτους.

Γνωρίζουμε ότι τα ποσά της ενέργειας που καταναλώνονται από ένα μελίσσι, προκύπτουν από την κατανάλωση του μελιού που το ίδιο συλλέγει, αλλά και από τις έτοιμες τροφές με τις οποίες το τροφοδοτούμε.

Έτσι βάλαμε σα στόχο,  μέσα από την εξοικονόμηση ενέργειας, να περιορίσουμε τη κατανάλωση μελιού και τροφών, όλες τις εποχές του έτους, αυξάνοντας με το τρόπο αυτό την ετήσια απόδοση του, για εμάς τους μελισσοκόμους.

Συγκεκριμένα λάβαμε υπ όψη μας τα εξής στοιχεία:

1-      Από την συνολική ετήσια ενέργεια που παράγει-καταναλώνει ένα μελίσσι, το 30% διατίθεται για τη διαχείμασή του, το 30% για τις ετήσιες λειτουργίες του - όπως συλλογή νέκταρος και γύρης, αερισμού, και κτισίματος κηρήθρων - και το 40% διατίθεται για την ανάπτυξη του γόνου!

2-      Η σωστή ανάπτυξη του γόνου πρέπει να γίνεται σε θερμοκρασίες 33^οC έως 35 ^οC. Ο γόνος που εκκολάπτεται κάτω από αυτά τα όρια, δημιουργεί ελλιπή άτομα, που έχουν σύντομη ζωή, ενώ ο γόνος που εκκολάπτεται στο ανώτερο σημείο αυτού του ορίου (35 ^οC) παράγει εξαιρετικής ποιότητας συλλέκτριες.

3-      Η διατήρηση αυτής της θερμοκρασίας επιτυγχάνεται από μια ειδικότητα μελισσών, που τις ονομάζουμε μέλισσες θερμάστρες. Αυτές μπορούν να ανεβάσουν τη θερμοκρασία του σώματός τους πολύ υψηλά, και συγκεκριμένα, από τους 34^οC στους 44 ^οC, καταναλώνοντας όμως μεγάλες ποσότητες μελιού.

     

4-      Οι εργάτριες μέλισσες διατηρούν τη θερμοκρασία στο εσωτερικό της κυψέλης γενικά και της γονοφωλιάς ειδικότερα, στα επιθυμητά επίπεδα, μέσω κινήσεων του σώματός τους.

Στην μεν περίπτωση του χειμώνα, κουνάνε τους θωρακικούς μύες για να παράγουν θερμότητα, στη δε περίπτωση του καλοκαιριού κουνάνε τα φτερά τους για να παράγουν δροσιά. Και στις δυο περιπτώσει καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες μελιού για να το πετύχουν.

5-      Ο μεταβολισμός της απλής εργάτριας βελτιώνεται, όταν την άνοιξη οι θερμοκρασίες μέσα στην κυψέλη είναι ιδεώδεις, αλλά και οι συλλέκτριες εκτελούν πιο αποτελεσματικά το έργο τους όταν συμβαίνει αυτό.

6-      Η Βασίλισσα όταν είναι παρθένα – σε περίπτωση παραφυάδας – γονιμοποιείται πιο σύντομα και κρατάει στο σάκο της περισσότερα σπερματοζωάρια σαν γονιμοποιηθεί, όταν οι θερμοκρασίες μέσα στο χώρο της κυψέλης είναι ιδεώδεις για την εποχή.

7-      Η ημερήσια ηλιακή ακτινοβολία  την εποχή της άνοιξης, στις διάφορες περιοχές της χώρας μας, κυμαίνεται από 4-6 Kwh/m².

8-      Η πλαϊνή πλευρά μιας στάνταρ κυψέλης langstroth έχει επιφάνεια 0,25Χ0,50=0,125 m². Αυτό σημαίνει πως την άνοιξη, η πλευρά αυτή, λόγω του μαύρου της ματ χρώματος, μπορεί να συλλέξει από 0,60 έως 0,75 KWh, θερμικής ενέργειας ημερησίως, από τον ήλιο, ανάλογα με την περιοχή.

9-      Η θερμική αυτή ενέργεια αντιστοιχεί στο έργο που θα παρήγαγαν περίπου 5,000 (πέντε χιλιάδες!!!) συλλέκτριες και μάλιστα χωρίς να κατανάλωναν στάλα μέλι!

10-  Από όλη αυτή την ηλιακή ενέργεια, μια απλή κυψέλη langstroth, δεν εκμεταλλεύεται παρά ένα πολύ μικρό μόνο μέρος, λόγω του πάχους των πλευρών της (20-21 mm), αλλά και της ανοιχτόχρωμης  βαφής της – αυτό γίνεται υποχρεωτικά για να αποφύγουμε υπερθερμάνσεις το καλοκαίρι.

Αντίθετα, σχεδόν όλη αυτή η θερμική ενέργεια συλλέγεται και μεταφέρεται μέσα στην Ενεργειακή Κυψέλη, λόγω κατασκευής της, και την απορροφά άμεσα ολόκληρο το μελίσσι (βασίλισσα, εργάτριες και γόνος).

Αποτέλεσμα του τρόπου λειτουργίας της  Ενεργειακής Βιοκλιματιζόμενης Κυψέλης είναι η εντατική ωοτοκία της μάνας την άνοιξη, η δημιουργία μεγάλων πληθυσμών και δυνατών μελισσιών στις ανθοφορίες, η οικονομική και εύρυθμη λειτουργία του μελισσιού χειμώνα και καλοκαίρι, και εν τέλει ο τρύγος μεγαλύτερων ποσοτήτων μελιού, για εμάς τους μελισσοκόμους.

Σχετικά τώρα με τη δεύτερη ερώτηση που μας κάνεις, για το αν θα λάβουμε μέρος και στο φετινό φεστιβάλ μελιού, είναι κάτι που δεν έχουμε αποφασίσει ακόμα και αυτό εξαρτάται από ένα σωρό αστάθμητους παράγοντες. Αν όμως τελικά το αποφασίσουμε θα το ανακοινώσουμε εγκαίρως από τις σελίδες αυτού του blog.

Επιμέλεια: Μανόλης Δερμάτης, μελισσοκόμος, συγγραφέας, ερευνητής. www.promelis.gr --- promelis@hotmail.gr