Πως κατοχυρώνουμε το μελισσοκομείο μας; Οι άγραφοι νόμοι της μελισσοκομίας

Μια πολύ συνηθισμένη εικόνα στις περιοχές της χώρας με έντονο μελισσοκομικό ενδιαφέρον, είναι οι παρατημένες σάπιες και άδειες κυψέλες.

Η εικόνα αυτή προκύπτει κυρίως από μία αιτία. Την ελαφρά συνειδησιακή αντιμετώπιση της σχέσης μελισσοκόμου – περιβάλλοντος και μελισσοκόμου – συναδέλφου μελισσοκόμου.

Περιγράφεται δε, μέσα από δύο εξίσου γνωστές εικόνες:

– Κατά τη διάρκεια του τρύγου ή μιας μεταφοράς ανακαλύπτει ο μελισσοκόμος μια ή περισσότερες σάπιες κυψέλες, τις οποίες αλλάζει και τις παλιές εγκαταλείπει εκεί, αντί να τις μεταφέρει στο εργαστήριό του για επισκευή ή καταστροφή.

– Αφήνει εξ” επί τούτου τις σάπιες και άδειες κυψέλες για να τις χρησιμοποιεί σαν «σημάδια» για την επόμενη χρονιά.

Χαρακτηρισμένη επιεικώς απαράδεκτη συμπεριφορά και στις δύο περιπτώσεις.

Για την πρώτη εικόνα και στο επιχείρημα ότι η κυψέλη είναι από φυσικό υλικό και θα ενσωματωθεί σύντομα στο φυσικό περιβάλλον, ο αντίλογος είναι ότι, η κυψέλη έχει και χρώματα και συνδετήρες και πιθανά μολυσμένη πρόπολη, την οποία θα συλλέξουν μέλισσες από άλλα κοπάδια. Το ίδιο επιχείρημα χαμηλόφωνα ψελλίζουν και οι διάφοροι εκδρομείς, όταν παρατάνε τα λογιών λογιών σκουπίδια τους στο τέλος μιας ηλιόλουστης ημέρας στην εξοχή.

Οφείλουμε να αφήνουμε τον τόπο που φιλοξενεί τα μελίσσια μας, όπως ακριβώς τον βρήκαμε. Οφείλουμε η συμπεριφορά μας να είναι τέτοια που να μην αφήνει περιθώρια στους επισκέπτες να νιώθουν «συνεχιστές», αλλά δημιουργοί της όποιας εικόνας. Οφείλουμε στον τόπο που με τη βοήθεια των μελισσών μας χαρίζει τα αγαθά του, να του χαρίσουμε την όσο δυνατόν λιγότερη αναστάτωση. Οφείλουμε την ίδια συμπεριφορά καθαρισμού που επιδιώκουμε να έχουν τα μελίσσια μας, να έχουμε και εμείς απέναντι στον τόπο που μας φιλοξενεί.

Για τη δεύτερη εικόνα ο προφανής δόλος του μελισσοκόμου φέρνει στην επιφάνεια γυμνό το έντονο ανταγωνιστικό πλαίσιο που καλύπτει τις μελισσοκομικές μας σχέσεις. Δεν μας φτάνουν τα προβλήματα με τους ενοίκους παραθεριστικών κατοικιών καταμεσής στα δάση, δεν μας φτάνουν τα προβλήματα με τις αποστάσεις των μελισσών από τους δρόμους, δεν μας φτάνουν τα προβλήματα με τους βοσκούς που θεωρούν ότι όλη η οικουμένη ανήκει στα (νοστιμότατα κατά τα άλλα) αμνοερίφιά τους, έχουμε να παλέψουμε και την επεκτατικότητα και ασυνειδησία κάποιων μελισσοκόμων που θεωρούν ότι, μπορούν να σκορπίζουν άδειες και σάπιες κυψέλες σαν να πρόκειται για μολυβδοσφράγιστα έγγραφα τίτλων ιδιοκτησίας.

Συνήθως πολύ πριν την αρχή των ανθοφοριών και κυρίως των μελιτοεκρίσεων επισκέπτονται τις άδειες και σάπιες κυψέλες τους και τοποθετούν πάνω τους φρέσκα κομμένα κλαδιά από τα γύρω δέντρα με μια πέτρα πάνω για να εκδηλώσουν έτσι το «ενδιαφέρον» τους για το συγκεκριμένο τόπο. Πέρυσι, για πρώτη φορά είδαμε και μια πιο εξελιγμένη μορφή αυτού του «ενδιαφέροντος». Γράφανε με μαρκαδόρο στα χιλιοτρυπημένα καπάκια ή στο πλάι της κυψέλης το έτος που διανύαμε, δηλαδή 2009.

Η απορία μας είναι αν το κάνουνε από ενδιαφέρον προς τα άμοιρα κομμένα κλαδιά ή αν βαριόντουσαν να κάνουνε ακόμη και αυτό. Είδαμε δε και το ανεπανάληπτο σε πρώην μελισσοκομείο στην περιοχή της Βυτίνας (Ιούλιος του 2009) να έχει γραφτεί με λαδομπογιά 2010. Ο καλός ο νοικοκύρης πριν πεινάσει μαγειρεύει. Ίσως φέτος δούμε γραμμένο 2011 και 2012 μαζί ή κάτι που να δηλώνει το ενδιαφέρον για ολόκληρη την επόμενη δεκαετία π.χ. «δεκαετία 2010». Αν είναι δυνατόν!!

Και όμως είναι.

Η εικόνα που έχουμε για τους μελισσοκόμους, που πράττουν κατ” αυτόν τον τρόπο, είναι η εξής: Είναι μελισσοκόμοι που αντιμετωπίζουν τα μελίσσια τους καθαρά ανταγωνιστικά και απρόσωπα, δεν αναπτύσσουν δηλαδή καμιά απολύτως σχέση με τις μέλισσες και το περιβάλλον τους, αλλά και ούτε με άλλους συναδέλφους. Επισκέπτονται τα πιθανά μελισσοκομικά μέρη και επιθεωρούν κυψέλες άλλων, αφού οι δικές τους, άδειες και σάπιες έχουν αποικιστεί από σφήκες, αράχνες και στην καλύτερη περίπτωση από οικογένειες ποντικιών. Όπως ξέρουμε, επιστημονικά αποδεδειγμένα, οι παραπάνω αποικίες δεν «ασπρίζουν» όταν δίνει μέλι ο τόπος.

Πριν πολλά χρόνια και από έλλειψη μελισσοκομικής πείρας και μελισσοκομικών παραστάσεων, αφήσαμε μια άδεια, αλλά όχι σάπια κυψέλη σε ένα πευκότοπο στην Εύβοια. Όταν μετά από αρκετές ημέρες πήγαμε να ξεφορτώσουμε τα μελίσσια μας, το μέρος ήτανε γεμάτο από μελίσσια και η δικιά μας άδεια κυψέλη ήτανε τοποθετημένη στην άκρη με ένα ευγενέστατο σημείωμα που δήλωνε ότι, στην Εύβοια «πιασμένος τόπος» είναι ο τόπος που έχει «πιαστεί» από κυψέλες με μελίσσια. Αυτό που μας κοινοποιήθηκε δηλαδή, ήταν η ύπαρξη ενός Άγραφου Νόμου που αγνοούσαμε και που έκτοτε τηρούμε ευλαβικά, χωρίς να αντιμετωπίσουμε από τότε κανενός είδους πρόβλημα τέτοιας φύσης.

Σ” όλη την Ελλάδα υπάρχουν μελισσοκόμοι που εφαρμόζουν τον εν” λόγω Άγραφο Νόμο και το θέμα συζητιέται σε πηγαδάκια και παρέες, αφήνοντάς μας την αίσθηση ότι η Εύβοια και η Χαλκιδική μας δείχνουν το δρόμο.

Σε λίγο έρχεται ο έλατος, μετά ο πεύκος, η σουσούρα… Ας μη βγούμε στα βουνά με μαρκαδόρους, λαδομπογιές και κλαδευτήρια.

Ας βρούμε τους μελισσότοπους μαζί με τα μελίσσια μας. Ο καθένας με τα δικά του μελίσσια. Αυτά θα δείξουν αν και πότε θα κάνουμε μεταφορά, όχι τα μελίσσια άλλων για τα οποία δεν ξέρουμε τίποτε για το παρελθόν τους.

Ας τηρήσουμε ένα Άγραφο Νόμο χωρίς να φορτίσουμε το όλο εγχείρημα με ηθικά βάρη, αλλά με γνώμονα μόνο την ιστορική του δράση και την συναδελφική μας συνύπαρξη.

Ανεξαγόρας Σκιδούρης

Πηγή:melissokomos.gr