Κινδυνεύουμε από τις κυψέλες που σερβίρουν το μέλι... στο πιάτο μας?

Σήμερα θα ασχοληθούμε με ένα θέμα.... το οποίο δεν θα έπρεπε να μας απασχολήσει καθόλου!

Επειδή όμως από χθες, που έκαναν την εμφάνισή τους τα σχετικά δημοσιεύματα, έχουμε δεχτεί πολλά τηλεφωνήματα, από διάφορους συναδέλφους μελισσοκόμους, είμαστε «αναγκασμένοι» να το κάνουμε.

Κάποιοι από τους φίλους που μας τηλεφώνησαν μας ρώτησαν να τους πούμε απλά τη γνώμη μας.

Οι περισσότεροι όμως εκδήλωσαν την ανησυχία τους σχετικά με τις συνέπειες που θα μπορούσε να έχει η ευρεία χρησιμοποίηση αυτής της κυψέλης, στο επάγγελμά μας. Μερικοί, μάλιστα, μας εξέφρασαν την άποψη πως αυτό ίσως να αποτελέσει την αρχή του τέλους για το επάγγελμα του μελισσοκόμου (?).

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή και ας πούμε δυο λόγια για το θέμα αυτό που εμφανίστηκε πρόσφατα και έχει δημιουργήσει τόση συζήτηση στους μελισσοκομικούς κύκλους.

Η εταιρεία Flow™, ανέβασε στο site της μια ανακοίνωση που προαναγγέλλει (?) πως στις 27 του Φλεβάρη, θα κάνει ανακοινώσεις-αποκαλύψεις (?) σχετικά με την υλοποίηση της εφεύρεσής της, που αφορά μια κυψέλη που θα μας προσφέρει κατ ευθεία έτοιμο το μέλι... στο πιάτο μας, χωρίς να χρειάζεται εμείς να μπαίνουμε στον κόπο να το τρυγάμε με τον γνωστό, παραδοσιακό τόπο.

Σύμφωνα με τους εφευρέτες της Flow™ Hive , δηλαδή της «κυψέλης που ρέει (μέλι) », η χρήση αυτής της κυψέλης θα μας απαλλάξει από τα ανοίγματα της κυψέλης, την απομάκρυνση των μελισσών, τα τσιμπήματα, τις μεταφορές, τους μελιτοεξαγωγείς και όλα αυτά τα «φοβερά και τρομερά» της μελισσοκομίας. 

Έπειτα από τα τηλεφωνήματα που δεχτήκαμε, μπήκαμε στο site της εταιρείας να πάρουμε περισσότερες πληροφορίες, αλλά αυτό δεν μας διαφώτισε καθόλου, εκτός από το ότι η κυψέλη αυτή αποτελείται από δυο πατώματα. Τη γονοφωλιά κάτω και τον μελιτοθάλαμο πάνω, που χωρίζονται με ένα βασιλικό διάφραγμα.

Έτσι αναζητήσαμε την πηγή της πληροφορίας και βρήκαμε την ίδια την κατάθεση της εφεύρεσης αυτής, όπου υπάρχει μια αναλυτική περιγραφή της.

Στη συνέχεια προσπαθήσαμε να βρούμε τη βασική ιδέα αυτής της εφεύρεσης και καταλήξαμε στο συμπέρασμα πως δεν είναι άλλος από τη χρήση κηρήθρας  σάντουιτς, όπου ανάμεσα στην μια της πλευρά και στην άλλη, παρεμβάλλεται μια αποσπώμενη επιφάνεια. 

Τα κελιά, δηλαδή, των δυο επιφανειών της κηρήθρας δεν είναι προσκολλημένα ανά τρία μεταξύ τους, όπως είναι στις κηρήθρες που γνωρίζουμε, αλλά ανάμεσα τους υπάρχει μια επιφάνεια που με κάποιο τρόπο, μπορεί να αποσπάται (?) και έτσι τα κελιά με τα μέλια να μπορούν να ανοίξουν από την πίσω μεριά τους και όχι από την μπροστινή που υπάρχουν και τα σφραγίσματα. 

Στη συνέχεια, κατά την εφεύρεση πάντα, διοχετεύεται ζεστός αέρας ανάμεσα στα πλαίσια για να γίνει ρευστό το μέλι και να κυλήσει, λόγω της φυσικής βαρύτητας, προς τα κάτω, αφού όπως γνωρίζουμε τα κελιά έχουν μια κλίση από εμπρός προς τα πίσω!

Η περιγραφή της εφεύρεσης είναι εκτενέστατη και μπαίνει σε πολλές λεπτομέρειες και εναλλακτικές επιλογές, που περισσότερο προσπαθούν να την «κλειδώσουν» σε τυχόν παρόμοιες εναλλακτικές εφαρμογές και να την προστατέψουν, και λιγότερο να δώσουν μια σαφή εικόνα, στο πως θα λειτουργήσει τελικά στην πράξη αυτή η σύλληψη.

Έτσι, θεωρούμε περιττό να προσπαθήσουμε να επεκταθούμε περισσότερο στις κατασκευαστικές λεπτομέρειες αυτής της κυψέλης. Αντίθετα όμως θεωρούμε σκόπιμο να μπούμε στην ουσία του θέματος. Να πάρουμε δηλαδή θέση, για το αν αυτή η κυψέλη μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα της μελισσοκομίας και να αποτελέσει κίνδυνο για το επάγγελμα του μελισσοκόμου. 

Εμείς βλέπουμε τρεις λόγους για τους οποίους αυτή η κυψέλη, στην καλύτερη περίπτωση, θα αποτελέσει ένα διακοσμητικό στοιχείο στους κήπους ή τα μπαλκόνια κάποιων εκκεντρικών ερασιτεχνών, και σε καμιά περίπτωση δεν θα καταφέρει να μπει στα «χωράφια» της επαγγελματικής μελισσοκομίας!

Πρώτος λόγος:

Η «αυτόματη» μετακίνηση της ενδιάμεση πλάκας της κηρήθρας, προκειμένου να ελευθερωθούν τα κελιά και να αρχίσει να ρέει το μέλι, χρειάζεται κινητήρια δύναμη. Δηλαδή κάποια μανιβέλα (χειροκίνητη έκδοση) ή κάποιο μοτέρ (μηχανική έκδοση). Η κινητήρια αυτή δύναμη θα πρέπει να μεταφερθεί σε όλα τα πλαίσια που περιέχουν μέλι – δηλαδή στα δέκα πλαίσια του μελιτοθαλάμου.  Αυτό απαιτεί γρανάζια, άξονα ή αλυσίδα μετάδοσης της κίνησης και άξονα με έκκεντρα για την ταυτόχρονη κατανομή της κίνησης στα δέκα πλαίσια!

Όταν και... αν αυτό γίνει, απαιτείται θερμότητα για να ρευστοποιηθεί το μέλι και να αρχίσει να κυλά προς τα κάτω, όπου οδηγείται (?) προς την έξοδο.

Πρώτο συμπέρασμα: Η κυψέλη αυτή ίσως έχει κάποιο εργαστηριακό ενδιαφέρον, ίσως να αξίζει τον θαυμασμό μας για την πρωτοτυπία της και ίσως να δημιουργεί κάποιους εντυπωσιασμούς,  μα στην πράξη η χρήση της δεν θα έχει καμιά προοπτική εφαρμογής, για ευνόητους λόγους.

Δεύτερος λόγος:

Τόσο τα ειδικά πλαίσια, με τις ειδικές κηρήθρες σάντουιτς, όσο και ο μελιτοθάλαμος  με τις μανιβέλες, τα μοτέρ, τους άξονες και τους .... «εκκεντροφόρους» θα κοστίζουν μια μικρή περιουσία, και όλα αυτά γιατί? Για να γλιτώσουμε λίγες ώρες δουλειάς?

Δεύτερο συμπέρασμα:

Καμιά επιχείρηση – εμπορική η μελισσοκομική – δεν θα επενδύσει τόσο μεγάλα ποσά, απλά για να γλιτώσει  τις διαδικασίες του κλασικού τρύγου, γιατί αν το κάνει, απλά δεν θα αποσβέσει ποτέ τα χρήματά της!

Τρίτος λόγος και σπουδαιότερος:

Η ελληνική – μα και η παγκόσμια – μελισσοκομία, δεν πάσχει από διαθέσιμες εργατοώρες - από μεγάλες σοδιές πάσχει! Με άλλα λόγια, το ζητούμενο, για εμάς τους μελισσοκόμους, δεν είναι να εξοικονομήσουμε λίγο χρόνο και λίγο κόπο, που απαιτεί ο κλασσικός τρύγος, αλλά μεγάλες σοδιές και εκλεκτά προϊόντα.

Αυτό όμως μπορούμε να το πετύχουμε μόνο με μεγάλους πληθυσμούς, που με τη σειρά τους απαιτούν υγιή μελίσσια. Και για να το κάνουμε ακόμα πιο κατανοητό, ας αναλογιστούμε:   

Σε ποιόν μελισσοκόμο λείπει σήμερα ο χρόνος, προκειμένου να μπει στη διαδικασία του τρύγου? 

Η απάντηση είναι, σε κανέναν! Αφήστε που αυτή η διαδικασία, όσο κουραστική και αν είναι, αποτελεί το πιο όμορφο και ουσιαστικό κομμάτι της δουλειάς μας, και οι περισσότεροι από εμάς δεν θα το αλλάζαμε με κανένα αντάλλαγμα!

Τρίτο συμπέρασμα:

Η εφεύρεση αυτή μας απαλλάσσει - αν μας απαλλάσσει - από ένα μικρό μόνο μέρος των μελισσοκομικών εργασιών - και μάλιστα των πιο ευχάριστων! 

Ακόμα και αν κάποιος χρησιμοποιήσει τελικά αυτή την κυψέλη, δεν πρόκειται να απαλλαχτεί από όλες τις άλλες εργασίες, τους χειρισμούς και τις εφαρμογές, που απαιτούν τα μελίσσια μας στη διάρκεια του χρόνου. 

Αντίθετα αυτή η κυψέλη μοιραία θα δημιουργήσει προβλήματα συμβατότητας και επομένως εκτέλεσης όλων αυτών των άλλων χειρισμών. 

Από την άλλη μεριά, οι μελισσοκόμοι, σήμερα, περισσότερο από ποτέ, χρειαζόμαστε εφευρέσεις και εφαρμογές που να μας εξασφαλίζουν μεγάλους πληθυσμούς και υγιή μελίσσια και όχι να μας απαλλάσσουν από μια διαδικασία που έτσι και αλλιώς θεωρούμε «ευλογημένη» και αποτελεί την αποκορύφωση της πολύπλευρης σχέσης που έχουμε με τον θαυμαστό κόσμο των μελισσών. 

Κλείνοντας και το σημερινό μας άρθρο, θα θέλαμε να διαβεβαιώσουμε τους φίλους μας μελισσοκόμους, πως κανένα κίνδυνο δεν διατρέχει η φυσιογνωμία της δουλειάς μας, ούτε φυσικά και αυτή η ίδια η δουλειά μας, από τέτοιες εντυπωσιακές μεν, αλλά άνευ πρακτικού αντικρίσματος, ιδέες και εφευρέσεις.

Επιμέλεια: Μανόλης Δερμάτης, μελισσοκόμος, συγγραφέας, ερευνητής.