Οι σημαντικότεροι χειρισμοί στα μελίσσια για το Νοέμβριο: Όλες οι συμβουλές επαγγελματία μελισσοκόμου...

 

Γράφει ο μελισσοκόμος Κώστας Μυγδανάλευρος...
Ο Νοέμβριος είναι ο μήνας που πρέπει ο μελισσοκόμος να ετοιμάσει τα μελίσσια του να βγάλουν τον χειμώνα χωρίς απώλειες. Τα βασικά θέματα που πρέπει να ελέγξει είναι δύο. Το ένα είναι η υγιεινή και αφορά την καταπολέμηση ασθενειών και το δεύτερο είναι η δυναμικότητα των μελισσιών, που αφορά την συνένωση των μικρών και αδύνατων μελισσιών.

Στα μέρη που δεν υπάρχουν ανθοφορίες, παρεμβαίνει άμεσα και δυναμικά ο μελισσοκόμος με την τροφοδότηση των μελισσιών αλλά και την ενίσχυση τους με γυρεόπιτα ή υποκατάστατα γύρης.

Υγιεινή
Τα μελίσσια που επέστρεψαν από τα πεύκα πρέπει να συντηρηθούν ως προς το θέμα της υγιεινής. Υποχρεωτική είναι η καταπολέμηση της βαρρόα, η αναβολή αυτού του χειρισμού μπορεί να αποβεί μοιραία για μεγάλο αριθμό μελισσιών που γύρισαν αδύνατα από τα πεύκα. Για μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας είναι ευκαιρία να κάνουμε την καταπολέμηση αυτόν τον μήνα, επειδή δεν υπάρχει πολύς γόνος σε αυτά τα μελίσσια.

Η θεραπεία κατά της βαρρόα γίνεται πάντα με τις οδηγίες που ανακοινώνει το Τμήμα Μελισσοκομίας του Υπουργείου Γεωργίας. Η κοινοποίηση των επιτρεπομένων φαρμάκων στους μελισσοκόμους γίνεται από τα κατά τόπους Μελισσοκομικά Κέντρα. Όχι πάνω από δυο χρόνια την ίδια δραστική ουσία, διότι η βαρρόα αποκτά ανοσία και η καταπολέμηση της γίνεται με μικρότερα ποσοστά επιτυχίας.

Ο περασμένος χειμώνας είχε μικρές απώλειες μελισσιών, φοβερός ήταν ο χειμώνας του 2012 με την μεγάλη διάρκεια βροχοπτώσεων που ανάγκασε τα μελίσσια να παραμένουν για διάστημα 12 και 15 ημερών μέσα στις κυψέλες τους με αποτέλεσμα η Νοζεμίαση να φτάσει τις απώλειες ακόμα και στο 30% σε πολλά μελισσοκομεία της χώρας. Για να μην έχουμε τα ίδια θα πρέπει από νωρίς να προβούμε σε ενέργειες που θα απομακρύνουν κάθε περίπτωση απώλειας μελισσιών μας. 
Πολλοί μελισσοκόμοι λένε πως η χρονιά είναι κακή, όταν έχουν απώλειες πάνω από το 10% των μελισσιών. Πιθανόν αυτοί που το λένε δεν έχουν πράξει τα αυτονόητα.

Δυναμικότητα
Ο μελισσοκομικός χειρισμός που συνιστά την συνένωση δυο μελισσιών, ακόμη και η ενίσχυση των μικρών μελισσιών από άλλα μεγαλύτερα τους δύο προηγούμενους μήνες ήταν ο καλύτερος χειρισμός για την μελλοντική αποφυγή απωλειών. 


Συλλογή γύρης από παρτέρια και κήπους των μεγάλων αστικών κέντρων

Ο Νοέμβριος είναι ο τελευταίος μήνας για την ολοκλήρωση τέτοιου είδους σωτήριων μελισσοκομικών χειρισμών στα βόρεια και ορεινά της πατρίδας μας.

Από την Θεσσαλία και κάτω, στις νοτιότερες περιοχές, αλλά και στα νησιά μας, τα μελίσσια μαζεύουν μέλια και γονεύουν ακόμη και το Νοέμβριο. Οι καλές ημέρες του πρώτου δεκαήμερου του Νοέμβρη, με το Φθινοπωρινό ρείκι (σουσούρα ή Erica multipolyflora), την Κουμαριά (Arbutus unedo) αλλά και τον Πολύκομπο (Polygonum aviculare) σε πλήρη άνθιση, ευνοούν τα μελίσσια να αυξήσουν τον πληθυσμό τους. Κάποιοι συνάδελφοι στην κουμαριά - ρίχνουν - και πλαίσια για χτίσιμο σχεδόν μέχρι τον Δεκέμβριο, καιρού επιτρέποντος βεβαίως.

Κρύος καιρός και περιοχή ανήλια με υγρασία; χρειάζονται περισσότερες τροφές, ζεστός καιρός σε στραγγερό έδαφος, με μια μικρή τοπική ανθοφορία; λιγότερες τροφές.

Ξεχειμώνιασμα
Στα μέρη που δεν υπάρχουν ανθοφορίες, παρεμβαίνει άμεσα και δυναμικά ο μελισσοκόμος με την τροφοδότηση των μελισσιών αλλά και την ενίσχυση τους με γυρεόπιτα ή υποκατάστατα γύρης. 
Οι νέοι Συνάδελφοι μελισσοκόμοι με λίγα σε αριθμό μελίσσια καλό είναι να ψάξουν μέρος για ξεχειμώνιασμα δίπλα ή πολύ κοντά σε κάποιο οικισμό, χωριό ή δήμο. Αυτό θα βοηθήσει τα μελίσσια να βρίσκουν φρέσκια γύρη ακόμη και κατά τους χειμερινούς μήνες. Οι περισσότερες αυλές, μπαλκόνια, άλση, δημοτικοί κήποι και πέργκολες στην χώρα μας έχουν όλο τον χρόνο λουλούδια και άνθη.

Η επιλογή μελισσοκομείου για ξεχειμώνιασμα πρέπει να είναι το μέλημα κάθε νέου μελισσοκόμου. Βασικά κριτήρια είναι:

• επικλινές έδαφος για να μην κρατά νερά και υγρασία από βροχές και να προφυλάσσεται από τους βόρειους κρύους ανέμους
• προσήλια θέση, με τις πόρτες των κυψελών σε νότια κατεύθυνση
• οι κυψέλες να μην είναι στην γη αλλά να ευρίσκονται υπερυψωμένες, πάντα πάνω σε τούβλα, τσιμεντότουβλα ή ρόδες αυτοκινήτων και με ελαφριά κλίση προς τα εμπρός για να μην μπαίνουν νερά.

Σημαντικό επίσης είναι η χορήγηση τροφών αρίστης ποιότητας στα μελίσσια μας για να αποφεύγουμε περιπέτειες με την υγεία τους. 
Αν είναι να ταΐσουμε ζαχαροζύμαρο καλό είναι το μέλι του, κατά προτίμηση ανθόμελο, να είναι δικό μας και όχι από άγνωστα μελίσσια που μπορεί να είναι άρρωστα και να μας μεταδώσουν ασθένειες.

Η ποσότητα των τροφών για διαχείμαση είναι επίσης διαφορετική και ανάλογη με το υψόμετρο και την περιοχή. Ο καιρός, το υψόμετρο και η περιοχή που ξεχειμωνιάζουν τα μελίσσια, είναι οι ρυθμιστές τροφοδοσίας τους.

Κρύος καιρός και περιοχή ανήλια με υγρασία; χρειάζονται περισσότερες τροφές, ζεστός καιρός σε στραγγερό έδαφος, με μια μικρή τοπική ανθοφορία; λιγότερες τροφές.


Φθινοπωρινές βοηθητικές ανθοφορίες σε γλάστρες και παρτέρια !

Εσωτερικά
Άνοιξη, καλοκαίρι και τους πρώτους μήνες του φθινοπώρου, τοποθετούμε τον γόνο στο κέντρο της γονοφωλιάς, όμως από τον Νοέμβριο και μετά τοποθετούμε τον γόνο στο ανατολικό μέρος της κυψέλης, αρχίζοντας από το προτελευταίο πλαίσιο. Τα πλαίσια με τις τροφές τα τοποθετούμε στο τέλος του γόνου προς την δυτική πλευρά. Ο ερχομός της άνοιξης θα βρει το μελίσσι στην δυτική πλευρά της γονοφωλιάς.

Η τοποθέτηση κηρόπανου βοηθά τα μελίσσια να βγάζουν τον χειμώνα πιο καλά, γονεύουν πιο νωρίς, αναπτύσσονται ταχύτερα και καταναλώνουν λιγότερες ποσότητες τροφών. Το κηρόπανο δεν πρέπει να είναι νάιλον ή συνθετικό αλλά από βαμβακερό ύφασμα, ελαφρά κομμένο στις τέσσερις γωνίες για να μπορεί να ανανεώνεται ο εσωτερικός αέρας. Θεμιτό είναι να εναλλάσσεται με καινούργιο κάθε 4 με 5 χρόνια. Επιτακτική είναι η ανάγκη τοποθέτησης της χειμωνιάτικης πόρτας, για να κρατήσουμε έξω από την κυψέλη ποντίκια, σαύρες ή κάποιους άλλους επίδοξους εισβολείς αλλά και τον πολύ κρύο αέρα τους χειμωνιάτικους μήνες.

Βέβαια στις νότιες περιοχές της χώρας μας, στα νησιά και στις παραθαλάσσιες περιοχές, τα μελίσσια γονεύουν και συλλέγουν μέλια για ξεχειμώνιασμα ακόμη και τον Νοέμβριο, αφού βρίσκουν ανθοφορίες όπως είναι κάποια είδη ευκάλυπτου, ρεικιού, πολύκομπου, κουμαριάς και πρώιμες ανθοφορίες μουσμουλιών (Eriobotrya japonica). Η διαλογή και αποθήκευση κηρηθρών είναι αναγκαία προς το τέλος του μήνα.

Ξεχωρίζουμε τις άχρηστες, αυτές δηλαδή που έχουν πάνω τους πολλά κηφηνοκέλια, είναι μαύρες και βαριές από την συνεχή χρήση τους, με μικρά κελιά, με σπασμένα ξύλινα μέρη, κομμένα σύρματα, σπασμένες από το βάρος ή την πολυκαιρία και πέραν των πέντε ετών, τις καταστρέφουμε για να συλλέξουμε το κερί τους.

Προσοχή, αν αποθηκεύσουμε πλαίσια με γύρη εκτός κυψελών, είναι πιθανόν να προσβληθούν από μούχλα

Τις σκουρόχρωμες αλλά με όμορφα και συνεχή εργατικά κελιά, αυτές που προτιμούν οι βασίλισσες να γεννούν πρώτες την άνοιξη διότι τις βρίσκουν ποιο ζεστές, αλλά και αυτές που προτιμά ο κηρόσκορος, τις αφαιρούμε από τα μελίσσια αρχές Δεκεμβρίου, όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος πέσει κάτω από 9-10 βαθμούς Κελσίου. Τις ανοιχτόχρωμες τις αφαιρούμε αυτόν τον μήνα και τις τοποθετούμε σε ντάνες 8-10 πατωμάτων σε σκιερό και κρύο μέρος της αποθήκης μας. Κηρήθρες με γύρη δεν αφαιρούνται από τις κυψέλες, αντίθετα τοποθετούνται κοντά στον γόνο μαζί με τα μέλια. Κηρήθρες με λίγα μέλια μπορεί να αφαιρεθούν και να τοποθετηθούν για ξεχειμώνιασμα μαζί με τις ανοιχτόχρωμες.

Προσοχή, αν αποθηκεύσουμε πλαίσια με γύρη εκτός κυψελών, είναι πιθανόν να προσβληθούν από μούχλα, ένας ψυχρόφιλος μύκητας αναπτύσσεται σε χαμηλές θερμοκρασίες κάτω των 15 βαθμών Κελσίου και τις καταστρέφει. Ακόμη και αν τις τοποθετήσουμε στις άκρες των κηρηθρών μέσα στις κυψέλες και δεν τις πατάνε οι μέλισσες και εκεί ακόμη μπορεί να προσβληθούν από την μούχλα.

Επιμέλεια κειμένου: Κώστας Μυγδανάλευρος
ΠΗΓΗ melissomania.gr