Widget Recent Post No.

Επιθεώρηση μελισσιού: Οδηγίες και μυστικά για να γίνεται εύκολα και σωστά



Η επιθεώρηση ενός μελισσιού, ίσως να αποτελεί τον σπουδαιότερο χειρισμό ενός μελισσοκόμου, όχι τόσο γιατί είναι μια δύσκολη υπόθεση, όσο γιατί από την επιτυχή διεξαγωγή της, εξαρτάται το μέλλον και μερικές φορές και αυτή ακόμα η επιβίωση αυτού του ίδιου του μελισσιού.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά τους και ας δούμε, κατ αρχάς,  τι ονομάζουμε επιθεώρηση και ποιοι είναι οι λόγοι εκείνοι που μας «αναγκάζουν» να επιθεωρούμε τα μελίσσια μας.

Σαν επιθεώρηση, εννοούμε εκείνους τους μελισσοκομικούς χειρισμούς που, για να γίνουν, απαιτούν την αφαίρεση του καπακιού της κυψέλης και την αποκάλυψη του πάνω μέρους των πλαισίων της..


Μια επιθεώρηση μπορεί να γίνει για πολλούς λόγους.

Η ποιο συχνή αιτία είναι η τροφοδότηση – έστω και αν θεωρείται σαν μίνι επιθεώρηση. Συμβαίνει και νωρίς την άνοιξη, αλλά και το φθινόπωρο –διεγερτική τροφοδότηση – όπως επίσης και τον χειμώνα, οπότε μιλάμε για τροφοδότηση διαχείμασης. 

Σε κάποιες περιοχές, όπως στα ξηροθερμικά νησιά μας, τροφοδότηση γίνεται ακόμα και τον Αύγουστο, μετά τον τρύγο του θυμαριού, για λόγους επιβίωσης των σμηνών.

Είναι αυτονόητο πως, αν υπάρχει κάποιο σύστημα εξωτερικής τροφοδότησης και δεν χρειαστεί να αφαιρέσουμε το καπάκι, τότε δεν μπορούμε να μιλάμε για επιθεώρηση (έστω και μίνι) ... μα απλά για τροφοδότηση.

Άλλοι λόγοι που επιβάλουν την επιθεώρηση ενός μελισσιού είναι για να διαπιστώσουμε:

 Αν έχει βασίλισσα.

 Αν έχει γόνο (αριθμό πλαισίων και έκταση του) και την κατάστασή του (αν είναι συμπαγής, αν είναι διάσπαρτος, αν έχει όψη μωσαϊκού κ.λπ.).

 Αν έχει τον κανονικό, για την εποχή, πληθυσμό και πόσα πλαίσια καλύπτει αυτός.

 Αν υπάρχουν αποθέματα μελιού και γύρης.

 Αν υπάρχει  επαρκής χώρος για την ωοτοκία της μάνας.

 Αν υπάρχουν ενδείξεις ασθενειών ή συμπτώματα αυτών.

 Αν υπάρχουν σημάδια σμηνουργίας, δηλαδή βασιλικά κελιά – κυρίως την άνοιξη.

Αφού είδαμε για ποιους λόγους μπορεί να γίνει μια επιθεώρηση, ας δούμε τώρα πότε πρέπει να γίνει  και πως πρέπει να γίνει αυτός ο χειρισμός.

Κατ αρχάς θα επαναλάβουμε, για μια ακόμα φορά, πως τα μελίσσια μας δεν πρέπει να ενοχλούνται ποτέ, χωρίς λόγο. Αυτό σημαίνει πως επιθεωρήσεις από περιέργεια ή από υπερβάλλοντα ζήλο, θα πρέπει να περιοριστούν στο ελάχιστο, για να μην πούμε πως θα πρέπει να εξαφανιστούν εντελώς από την μελισσοκομική μας πρακτική.

Θα πρέπει να θυμόμαστε πάντα πως σε κάθε επιθεώρηση που κάνουμε, ιδιαίτερα με την χρήση καπνού, προκαλούμε:

 Αποδιοργάνωση του σμήνους – διακοπή ωοτοκίας και εκτροφής γόνου.

 Αναστολή συλλογής τροφών από τις συλλέκτριες, που μπορεί να ξεπεράσει ακόμα και το μισάωρο.

 Επιθετικότητα στις μέλισσες.

 Απώλειες μελισσών.

 Αύξηση κατανάλωσης τροφών που με τη σειρά της προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας της κυψέλης και αύξηση της περιεκτικότητας του διοξειδίου του άνθρακα, μα και της υγρασίας μέσα σε αυτή, με ότι μπορεί να σημαίνει αυτό, αν ο αερισμός της δεν είναι επαρκής.

 Επί πλέον δουλειά για τις μέλισσες, προκειμένου να ξαναπροπολιάσουν και το καπάκι και τα πλαίσια που τυχόν αποκολλήσουμε. 

Θα πρέπει να αναφέρουμε πως οι συχνές και άσκοπες επιθεωρήσεις, μπορεί να προκαλέσουν ακόμα και την εμφάνιση ασθενειών, ιδιαίτερα όταν οι θερμοκρασίες είναι χαμηλές, όπως νωρίς την άνοιξη και αργά το φθινόπωρο. 

Από πλευράς καιρικών συνθηκών, οι ποιο ασφαλείς επιθεωρήσεις είναι αυτές που γίνονται με αίθριο καιρό, ενώ αποφεύγουμε επιθεωρήσεις με χαμηλές θερμοκρασίες, με βαριά συννεφιά, όταν πιθανολογούμε πως θα βρέξει και όταν φυσάει δυνατός άνεμος.

Η συχνότητα των «υποχρεωτικών» επιθεωρήσεων αλλάζει από εποχή σε εποχή.

Την άνοιξη, οπότε και συντελείται η ραγδαία ανάπτυξη των μελισσιών, οι επιθεωρήσεις αναγκαστικά είναι ποιο συχνές. Γίνονται ακόμα και δυο φορές την εβδομάδα, κυρίως για διεγερτική τροφοδοσία, για την συμπλήρωση πλαισίων και για τον έλεγχο πιθανής σμηνουργίας.

Το καλοκαίρι στις μεγάλες ανθοφορίες οι επιθεωρήσεις μειώνονται και γίνονται κάθε δυο-τρεις εβδομάδες. 

Το φθινόπωρο οι επιθεωρήσεις γίνονται περίπου κάθε τρεις εβδομάδες, κυρίως για να ελέγξουμε την ύπαρξη τροφών και την έκταση του γόνου.

Τον χειμώνα ο έλεγχος γίνεται μια φορά το μήνα, μόνο όταν πρέπει να τροφοδοτήσουμε - με ζυμάρι πάντα, αυτή την εποχή!  

Μέχρι τώρα είδαμε το γιατί και το πότε γίνεται μια επιθεώρηση. Ας έρθουμε λοιπόν στο «δια ταύτα», και ας δούμε βήμα-βήμα πως κάνουμε μια επιθεώρηση και ποια είναι τα μυστικά εκείνα που θα μας βοηθήσουν να την κάνουμε σωστά και εύκολα. 

Πριν όμως προχωρήσουμε σε αυτό, καλό είναι να σας υπενθυμίσουμε πως θα πρέπει να έχετε λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα (κατάλληλη ενδυμασία, εξοπλισμός κλπ) και να έχετε φροντίσει να έχετε διαθέσιμα όλα τα απαιτούμενα υλικά και εργαλεία, που θα χρειαστείτε για την επιθεώρηση που σκοπεύετε να κάνετε (καύσιμη ύλη, αναπτήρες, πλαίσια κλπ).

1. Ανάβουμε το καπνιστήρι  έτσι ώστε αυτό να παραμείνει αναμμένο καθ όλη τη διάρκεια της επιθεώρησης. (Άρθρο μας της 16/10/14 για το καπνιστήρι).  

2. Αρχικά καπνίζουμε μια-δυο φορές την είσοδο της κυψέλης και στη συνέχεια λίγο πιο δυνατά τα παράθυρα του καπακιού.

3. Απελευθερώνουμε τους συνδετήρες του καπακιού, μα και των πατωμάτων, αν θέλουμε να επιθεωρήσουμε διώροφο μελίσσι.

4. Στεκόμαστε στα πλάγια της κυψέλης και ποτέ μπροστά στην είσοδο, γιατί ενοχλούμε τις μέλισσες που μπαινοβγαίνουν. Επιλέγουμε να σταθούμε στην απάνεμη πλευρά της κυψέλης, δηλαδή ο αέρας που φυσάει να μας βρίσκει στο πρόσωπο και όχι στην πλάτη.Ο καπνός από το καπνιστήρι θα μας μαρτυρήσει την κατεύθυνση που έχει, ακόμα και το ποιο ελαφρύ αεράκι. 

5. Εφαρμόζουμε το ξέστρο ανάμεσα στο καπάκι και στο σώμα, προσπαθώντας να τα αποκολλήσουμε, χωρίς να κάνουμε πολύ θόρυβο και όταν τα καταφέρουμε το ακουμπάμε από τη μεριά της λαμαρίνας, όρθιο με κλίση, στο πίσω μέρος της κυψέλης και με την μεγάλη επιφάνεια του να ακουμπά στο έδαφος.

6. Στην συνέχεια καπνίζουμε παράλληλα προς τα πλαίσια, στο επάνω μέρος της κυψέλης.

7. Τοποθετούμε  το ξέστρο ανάμεσα στο πρώτο και το δεύτερο πλαίσιο και κάνοντας ελαφριές κινήσεις μπρος- πίσω, προσπαθούμε να τα αποκολλήσουμε.

8. Όταν θα έχει συμβεί αυτό, κάνουμε το ίδιο πράγμα, αλλά μεταξύ δευτέρου  και τρίτου πλαισίου, αυτή τη φορά.

9. Όταν θα έχει συμβεί και αυτό, κάνουμε μοχλό με το ξέστρο, και ωθούμαι προς τα πάνω το απελευθερωμένο πλέον δεύτερο πλαίσιο, το επιθεωρούμε και το ακουμπάμε έξω από την κυψέλη, στην «φωλιά» που μας δημιουργεί το καπάκι, με τον τρόπο που το έχουμε ακουμπήσει.

10. Από εδώ και πέρα, η αποκόλληση και η επιθεώρηση και των υπολοίπων πλαισίων είναι μια σχετικά εύκολη υπόθεση, λόγω του κενού που έχει δημιουργηθεί.

11. Κάνουμε τις όποιες τυχόν μετακινήσεις, αλλαγές ή συμπληρώσεις πλαισίων θέλουμε και τοποθετούμε και πάλι μέσα, το δεύτερο πλαίσιο που είχαμε βγάλει εκτός κυψέλης.

12. Τέλος, βάζουμε το καπάκι – όχι κατακόρυφα κατ ευθείαν πάνω στη θέση του, αλλά συρτά από εμπρός πως τα πίσω  - πάνω στην κυψέλη και το ασφαλίζουμε με τους συνδέσμους, για να τραυματίσουμε όσο το δυνατόν λιγότερες μέλισσες.

Η επιθεώρησή μας έχει τελειώσει, αλλά τα μυστικά που έχουμε να σας αποκαλύψουμε δεν έχουν .. τελειωμό. Να λοιπόν τι θα πρέπει να προσέχετε ακόμα σε όλη αυτή τη διαδικασία: 

 Η επιθεώρηση πρέπει να είναι σύντομη, αλλά όχι βιαστική!

 Οι κινήσεις μας μαλακές και όχι νευρικές, γιατί νευρικές και απρόσεκτες επιθεωρήσεις μπορεί να προκαλέσουν την απώλεια της βασίλισσας, όπως επίσης και το φαινόμενο της λεηλασίας. Και για να οικειοποιηθούμε ένα παλιό σλόγκαν  μιας αλυσίδας γρήγορου φαγητού: Η επιθεώρηση θα πρέπει να γίνεται «γρήγορα μεν, πρόχειρα όχι!» 

 Τα πλαίσια αφαιρούνται με προσοχή και χωρίς κραδασμούς, ενώ ανασηκώνονται     κατακόρυφα, έτσι ώστε να μην συνθλίβονται οι μέλισσες.

• Aν  βρούμε τη βασίλισσα πάνω σε ένα πλαίσιο, φροντίζουμε να το ξαναβάλουμε στη θέση του το συντομότερο δυνατό, για ευνόητους λόγους.

 Κάθε πλαίσιο που επιθεωρούμε το επανατοποθετούμε μέσα στην κυψέλη, φροντίζοντας να έρχεται σε στενή επαφή με το προηγούμενο, για να παραμένει πάντα ελεύθερος ο κενός χώρος που έχουμε δημιουργήσει με την αφαίρεση του δεύτερου πλαισίου. 

Κλείνοντας, να σας πούμε πως όλες οι παρατηρήσεις μας θα πρέπει να καταγράφονται αρχικά κάπου πρόχειρα και στη συνέχεια να μεταφέρονται στο αρχείο (ηλεκτρονικό ή και χειρόγραφο) που πρέπει απαραίτητα να τηρούμε. 

Αυτά που συνιστούν κάποιοι βετεράνοι της μελισσοκομίας για σημάδεμα με πετραδάκια, κλαδάκια και βοτσαλάκια πάνω στην κυψέλη, ανήκουν στο παρελθόν και εξυπηρετούσαν τις ανάγκες μιας περασμένης εποχής. 

Μόνο η ύπαρξη ενός καλά ενημερωμένου μελισσοκομικού αρχείου μας παρέχει ασφαλή πληροφόρηση και διευκολύνει το έργο μας.

Επιμέλεια: Μανόλης Δερματης, ερευνητής μελισσοκόμος, συγγραφέας του βιβλίου "Η Ιστορία Μιας Βασίλισσας"

Ορεινή Μέλισσα



Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια